تاریخواژه های یزد

تاریخ واژه های یزد

نویسنده: علی اکبر شیرسلیمیان
ناشر: میراث فرهنگی یزد
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 570
اندازه کتاب: وزیری گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1388 - دوره چاپ: 1

کمیاب  - کیفیت : نو ؛ مهر و نوشته تقدیمی دارد

مروری بر کتاب

مصور

گزیده ای از ماده تاریخهای ابجدی درباره یزد از شعرای یزد و دیگر شعرا

محاورات و مکتوبات زبان هایی که اکنون مردم دنیا به آن تکلم می کنند تنها مکنونات درونی طرفین را انتقال میدهند و گرچه گاهی رگه هایی از سخن منظوم و طنز و فکاهی در آنها مشاهده می شود اما طیب و روایحی که از بوستان ادب دو زبان فارسی و عربی به مشام می رسد کجا و وجود برگ سبزی در گوشه کناری از السنه دیگر کجا، که: به برگ سبز خزان را بهار نتوان کرد!

قابل انکار نیست که دو زبان فارسی و عربی هم – که به وقایع زبانهای زنده دنیا و دارای پیشینه دور و درازی هستند – قبل از اسلام این اوج و عظمت را نداشتند و حوزه آنها تنها محدود به مناطق خاصی بوده ، از صناعات بدیع ادبی که بعد از ظهور اسلام پای به عرصه این دو زبان نهاده‌اند خبری نبوده است ادبیات عرب قبل از اسلام منحصر به مختصری از شعر و خطابه بوده آن هم به صورت ابتدایی؛ و فارسی نیز…

اگرچه بعضی محققان مدعی از بین رفتن آثار ارزشمند ادبی هر دو زبان هستند و لشکر کشی ها و غارت ها و کشور گشایی بعضی سردمداران زور و قدرت را عامل از بین رفتن آن منابع مکتوب می‌دانند لیکن به دشواری می‌توان پذیرفت که این امور به حدی بوده باشند که حتی نام و نشانی از آن اثر باقی نگذارند قدر مسلم اینکه اگر هم نمونه‌هایی وجود داشته، آنچنان قابل اهمیت نبوده است که بتوان بر آن تکیه کرد اما این نکته قطعی و مستند به شواهد متقن است که با ظهور اسلام و نشو و نمای سریع آن در دنیای آن روز و انتشار تعالیم الهی اسلام با پشتوانه قویم قرآن ادبیات عرب وارد عرصه جدیدی شد آنهم به گونه‌ای که هنوز پس از گذشت چهارده قرن این سیر تحول و تقدم به سرعت ادامه دارد و روز به روز بر غنای آن افزوده می شود.

طرفه این که دانشمندان فارسی زبان – که با الهام از معارف قرآن و وحی اسلام را با آغوش باز پذیرفته بودند – علاوه بر سهیم شدن در باروری زبان خود در بسط و توسعه زبان عربی نیز کوشیده‌اند تا جایی که امروزه بسیاری از حوزه‌های نظم و نثر عربی از معاریف ادبای عرب سبقت گرفته اند و چون عربی زبان دینشان و فارسی زبان زندگیشان بوده است در رونق و رواج هر دو بسیار جهد کردند تا آنکه امروزه هر یک از این دو زبان به گنجینه های ارزشمند از صنایع و بدایع بی نظیر ادبی تبدیل شده است صنایع و بدایعی که همانند آنها در سایر السنه مهم دنیا – با گسترش وسیع کاربردشان – به چشم نمی خورد یا آنچنان اندک است که قابل اهمیت نیست.

از ظرافت های بکر و بدیع عربی و فارسی موضوع ماده تاریخ و ماده تاریخ سازی است بدین صورت که اعداد فرار ریاضی در قالب حروف و کلمات جلوه کرده سپس به کسوت سخن منظوم و موزون در می‌آید و جز آن که ضبط تاریخی یا مناسبتی را سهل و ساده می سازد باعث ماندگاری آن رویداد شده حلاوتی در مذاق جان شنونده یا خواننده ایجاد میکند که وی با تکرار آن به وجد می آید به ویژه اینکه بسیاری از شعرای عرب و عجم قبل از آوردن ماده تاریخ با ذکر مقدمه و نیز شرح و بیان وقایع و حوادث و با اتکا به صنایع مختلف شعری و اوزان گوناگون آن شاهکارهایی را به وجود آوردند که پس از گذشت قرن ها همچنان از بدایع ادبیات منظوم است شایان ذکر است این حلاوت و طراوت هنگامی به درستی احساس می‌شود که زمانی را در نظر آوریم که ابزار کتابت و ثبت وقایع چون امروز ممکن و مهیا نبود و چه بسیار رخداد های عظیم روزگار و تواریخ آنها که به سادگی از خاطره‌ها محو و مفقود می‌شد اما هنر شاعران این بوده است که گاه روز و حتی ساعت وقوع جریانی را در گنجینه محکم و متین قطعه وقصیده و غیره به ودیعت نهاده و این امانات ارزشمند را به آیندگان هدیه داده‌اند.

مجموعه های گرانسنگ ماده تاریخ که از قرون گذشته به جای ماندند گنج های گرانبهایی است که چون به سهولت به دست ما رسیده اند به سادگی از کنار آنها می گذریم و دردا و دریغا که امروز ماده تاریخ از حیطه و حوصله شعرا و ادبای ما خارج گردیده و این رسالت سنگین به اسباب و ابزار های جدید سپرده شده است و دیگر این سینه ها نیستند که در مکنون ادب و هنر را در جای خود جای می‌دهد بلکه کار بی‌پروایی به جایی کشیده که حفظ میراث گرانبهای گذشتگان به نوار ضبط صوت ، دوربین، کامپیوتر و… واگذار شده است.

کتاب تاریخ واژه های یزد که حاصل تلاش چندین ساله آقای علی اکبر شیرسلیمیان پژوهشگر در امور فرهنگی و تاریخی است نگاهی به ماده تاریخ و ماده تاریخ سازی دارد که از صنایع ارزشمندی شعری است.