تاریخ کیش زرتشت 

نویسنده: مری بویس
مترجم : همایون صنعتی زاده
ناشر: گستره
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1800
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1393 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : در حد نو _ نو  : لبه تعدادی از صفحات جلد اول و دوم تاب مختصری دارد

مروری بر کتاب

این اثر بر پایه ی پنج خطابه که در سال 1985 در دانشگاه کلومبیا ایراد شد , تعریف شده است . عنوان خطابه ها «سه هزار سال ایمان به کیش زرتشت » اما برای کتاب عنوان دیگری انتخاب شد تا به گونه ای گویا تر بر مضمون کتاب دلالت کند .کاردینال نیومن این نظریه را ابراز داشته است که یکی از دلایل برجسته و بارز درستی و حقانیت هر مذهبی « نیرومندی یا خوش بنیگی همیشگی » ان است .

و این معنی را درباره ی دین مسیح و دین موسی صادق می داند  و ادعا میدارد که از میان انبوه مذاهب رایج در خاور نزدیک روزگار امپراطوری رومیان تنها این دو کیش هستند که ان نیرومندی و خوش بنیگی را دارا بوده اند تا بتوانند در برابر امواج حوادث دوام بیاورند . شاید فراموش کرده است , کش زرتشت که حتی پیش از ظهور مسیحیت یکی از سال دیده ترین ادیان بود , هنوز هم پابرجا است .  

هدف ازاین کتاب توجیه و توضیح این عمر خارق العاده دراز و نیرومندی حیرت انگیز است . دو فصل اول کتاب , زمینه چینی لازم برای چنین تقلائی است . و عمدتا درباره ی طول عمر حقیقی این کیش باستانی می باشد . حال دیگر اکثریت قریب به اتفاق پژوهشگران , تاریخ ساختگی و غیر واقعی سده ی ششم ق.م . به عنوان روزگار زندگی زرتشت _ که نزدیک به یکصد سال سبب ایجاد اشفتگی در مطالعات زرتشتی شده _ را مردود میدانند . اتفاق رای حاصل شده که زرتشت پیامبر , لااقل بیش از نیم هزاره زودتر یعنی در حوالی سده ی دواردهم ق.م. میزیسته است . اگر زرتشت را متولد سده ی ششم ق.م. بدانیم معنایش این میشود که معاصر کوروش کبیر بوده و پیدایش و ظهور کیش او تقریبا مقارن با بنیان گذاری شاهنشاهی هخامنشیان میشود .

اما تاریخ زودتر , نزدیک به ششصد سال میان این دو رویداد فاصله می اندازد و زرتشت را در عصری کهن تر میداند . بنابرین سعی شده که تعالیم وی را در چهارچوب جامعه  باستانی خود او بررسی کنیم . انگاه تحولات کیش او را تاانجا که میدانیم و یا به گونه ای مستدل می توان فرض کرد , در طی قرونی که برای ان سند و مدرک کتبی نداریم ردیابی کرده ایم . سپس به دوره ی تاریخی ایرانیان هخامنشی و ساسانی پرداخته ایم و فصل های اخر شامل کلیاتی درباره ی کیش زرتشت در ایران اسلامی تا اواسط سده ی بیستم میلادی می باشد . این چنین , بقا و دوام کیش سنتی و مرسوم زرتشت را به امروز ردیابی کرده ایم ( مراد از کیش سنتی و مرسوم ان تعالیم و فرایضی است که به خود زرتشت منسوب می باشد ) .

دلباختگی مری بویس او به ایران و به ویژه رخساره زرتشتی آن، آنگاه اوج گرفت که سال ۱۹۶۶ را در روستاهای زرتشتی‌نشین اطراف یزد، باکشاورزان تنگدست اما عمیقاً معتقد و متعصب در آیین خود به سر برد. وی از بزرگترین پژوهشگران تاریخ و اساطیر ایرانی، و و از استادان مهرداد بهار بوده است.

پس از این اقامت یک ساله بود که نظریاتش در باره این دین زیر و زبر گشت. اقامت در میان زرتشتیان یزد و کرمان سبب شد تا آراء ونظریات اکثریت قریب به اتفاق پژوهشگران را در زمینه کیش زرتشت  زیر سؤال برد. مری بویس این پرسش را مطرح ساخت:

«سه هزار و اندی سال پس از زرتشت، چه کسی صلاحیت بیشتر در تعبیر وتفسیر وشرح باورها و آموزه‌های زرتشت را دارد؟ پژوهشگران و دانشمندانی که در صندلی‌های راحت کتابخانه‌های خود لم داده و بر سر جزئیات دستوری گاتها و نیایش‌ها و دیگر ادبیات دینی زرتشتی قلم فرسایی می‌کنند، یا آن کشاورز قبا بر تن زرتشتی که در کوه‌ها و بیابان‌های خشک  اطراف یزد و کرمان بیل می‌زند و کار می‌کند وعرق می‌چکاند و نیایش‌های زرتشت را زمزمه کرده و سفت و سخت، سنت‌ها وآیین‌های دین آبا و اجدادی خود را نگهبانی می‌کند؟»