شناخت تاریخچه تحولات اجتماعی و فرهنگ ملل مختلف،‌ دیدی جامع درمورد چگونگی تکامل و بلوغ آن جامعه به‌دست ‌می‌دهد. یکی از لوازم شناخت و درک موسیقی،‌ آگاهی از چگونگی پیدایش ریشه‌های موسیقی و سازهای هر منطقه جغرافیایی است. برای حصول این شناخت،‌ علاوه بر تحقیق و تفحص در مورد موسیقی و منابع به‌جا مانده از آثار بزرگان هر قوم،‌ باید در مورد‌ عادت‌ها و سنت‌های آن جامعه نیز اطلاعاتی به‌دست آورد.

کتاب «تاریخ و فرهنگ موسیقی جهان»، نوشته حسن زندباف،‌ با بررسی چگونگی پیدایش موسیقی و روند تحولات آن در نقاط مختلف دنیا،‌ اطلاعات جامعی در مورد موسیقی و سرچشمه‌های آن ارائه می‌دهد. در بخش اول،‌ نویسنده نگاهی گذرا به تاریخ موسیقی و فرهنگ جوامع گذشته دارد. در این بخش که عمدتاً مربوط به ملل کهن آسیایی و آفریقایی می‌شود،‌ در مورد چگونگی به‌وجود آمدن سازها و ایجاد اصوات مطالبی ارائه شده است. در بخش دوم، اطلاعاتی در مورد موسیقی ایران و خاورمیانه ذکر شده است. در قسمت‌های بعدی نویسنده به بررسی موسیقی غرب و چگونگی شکل‌گیری آن در تمدن روم و یونان اشاره کرده است.

کتاب همچنین حاوی اطلاعاتی در خصوص موسیقی کلیسا و دوره رنسانس،‌ اُپرا،‌ پیدایش نت موسیقی و موسیقی عصر باروک است. در بخش پایانی هم توضیحاتی در مورد موسیقی معاصر و سبک‌های جدید موسیقی ارائه شده است. کتاب نثری روان دارد و به فراخور مطالب، از تصاویر خوبی بهره گرفته است. یکی از نقاط قوت این کتاب، بررسی ارتباط بین موسیقی و سازهای هر منطقه جغرافیایی با دیگر تمدن‌ها و ملل دنیاست. استفاده از منابع و مراجع معتبر، که لیست آن‌ها در ابتدای کتاب آورده شده است، این کتاب را تبدیل به مرجعی قابل اطمینان برای علاقه‌مندان موسیقی می‌نماید.

حسن زندباف،‌ بدون هیچ تعصب و نگاه جانبدارانه،‌ موسیقی ایران و خاورمیانه را تحلیل کرده و برخلاف دیگر نویسندگان،‌ سعی در اثبات مالکیت و یا عدم مالکیت یک جامعه بر سازها و یا نواهای موسیقی را ندارد و به عقیده او هنر محصولی است که متعلق به فرد یا دوره خاصی نیست و چون اندیشه انسانی در هیچ محدوده‌ای بسته نمی‌شود، ‌نباید بر سر آن جدل داشت.