تاریخ و شرایط کار در ایران

به کوشش: عبدالمجید مجیدی
ناشر: موسسه کار و تامین اجتماعی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 170
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1350 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو  ؛ جلد پشتی رد تا خوردگی دارد ؛ واجد تصویر محمدرشا شاه و فرح پهلوی

مروری بر کتاب

از عهد باستان تاکنون

نشریه شماره 2 موسسه کار و تامین اجتماعی

هر یک از دوره‌ها و تمدن‌های بشری حائز ویژگی‌ها و نامبرداری‌هایی هستند که در طول عمر خویش کم یا بیش با آن ویژگی‌ها شناخته شده و از دیگر تمدن‌ها متمایز شده‌اند. مردم و تمدن ایران با هویتی چندین هزاره (بیش از ده هزار سال) از زندگی، کار و فرهنگ ورزی؛ در میانه جهان متمدن (در میانه آسیا) همواره جایگاه بی‌هماوردی داشته‌اند؛ که با شاخصه‌هایی چون کشاورزی، صنعت، هنر، راستی‌مداری، دادگری و برابری انسانی از همه دیگر تمدن‌های کهن جهان (که هیچ یک نیز به کهن سالی ایرانیان نبوده‌اند) متمایز بوده‌اند.

در جهان باستان که برده داری رواج داشت، در بسیاری از کشورها از این برده‌ها در مزارع بزرگ یا ساخت بناهای عظیم استفاده می‌كردند. لیکن به گواهی اسناد تاریخی، ایرانیان (پارسها، پارتها و سایر اقوام ایرانی) با وجود پیروزی‌های عظیمی که در دوران هخامنشی، اشکانی و ساسانی نصیب آنها شده بود، از بند کشیدن اقوام مغلوب و روانه کردن مردان، زنان و فرزندان آنها به بازارهای برده‌فروشی خودداری می‌کردند. به همین دلیل برای اغلب فعالیت‌های خود در زمینه کشاورزی، دامداری و ساختمان سازی دستمزد می‌پرداختند .

اسناد به جا مانده از بنا کردن تخت جمشید در زمان داریوش کبیر و خشایارشا به خوبی این موضوع را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، بر خلاف تصور نادرستی که تخت جمشید را ساخته دست بردگان و یا اسرای جنگی می‌دانستند، مطالعه اسناد تاریخی نشان می‌دهد که این بنای عظیم توسط کارگرانی ساخته شده که همگی دستمزد می‌گرفتند و چگونگی سازماندهی و میزان دستمزد آنها (متناسب با زمان خود) بسیار هم پیشرفته بوده است.

در سال‌های ۱۹۳۳ و ۱۹۳۴ میلادی، در حفریات تخت جمشید، چندین هزار لوح گلی با متن‌هایی به خط ایلامی به دست آمد. از این میان سی و دو هزار لوح در سال ۱۹۶۹ میلادی توسط هالک در شیکاگو منتشر گردید و سپس ۱۵۰۰ لوح دیگر توسط همین دانشمند بازخوانی شد. بعضی از نتایجی که پس از بررسی نهایی الواح گلی تخت جمشید به دست آمد از این قرار است:

۱) دستمزد کارگران بر اساس نظام منضبط مهارت و سن طبقه‌بندی می‌شده است.
۲) مادران از مرخصی و حقوق زایمان و نیز حق اولاد استفاده می‌کرده‌اند.
۳) دستمزد کارگرانی که دریافت اندکی داشته‌اند با جیره‌های ویژه ترمیم می‌گردید.
۴) کودکان خردسال از پوشش خدمات حمایت اجتماعی بهره می‌گرفته‌اند.
۵) فوق‌العاده سختی کار و بیماری پرداخت می‌شد.
۶) حقوق زن و مرد برابر بوده و زنان می‌توانسته‌اند کار نیمه وقت انتخاب کنند. حتی زنان شاه نیز مثل هر مستخدم و کارمند دولت هخامنشی ناگزیر از پذیرش دقیق حسابرسی کلیه درآمدها و مخارج خود بوده‌اند و شاه بر کلیه مخارج خویش، ازجمله سفر خود و همراهانش نظارت داشته است.