تاریخ روابط خارجی ایران

نویسنده: عبدالرضا هوشنگ مهدوی
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 480
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1364 - دوره چاپ: 3

کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب 

از ابتدای دوران صفویه تا پایان جنگ جهانی دوم

انفعال حکومت رضاشاه در قبال جنگ جهانی دوم و ورود سهل متفقین به کشور، از فقدان حمایت مردمی و انسجام لازم در ساختار قدرت سیاسی پهلوی اول حکایت می‌کند. در این مقاله، فرایند وقوع جنگ جهانی دوم و موضع‌گیری‌های ایران در قبال آن مرور شده است.

با شروع جنگ جهانی دوم در سال 1318.ش/1939.م، اوضاع جهان دگرگونه شد و اغلب کشورهای جهان به حمایت از متفقین یا متحدین مجبور گردیدند، در این میان کشور ایران، با وجودی که از همان ابتدا سیاست بی‌طرفی اتخاذ نمود، به‌واسطه سیاستهای رضاشاه (1304ــ1320.ش)، مبنی بر طرفداری از آلمان هیتلری و نیز به ‌دلیل موقعیت استراتژیک، مورد توجه دول متفق قرار گرفت.

از این ‌رو، با حمله متفقین در سوم شهریور 1320.ش، ایران عملاً به صحنه منازعه میان دول متخاصم تبدیل گردید. تاثیرات منفی این حمله با ناکارآمدی ارتش 127‌هزار نفری رضاشاه، چنان جوّ سرخوردگی و یأسی در جامعه ایران، به‌ویژه در میان نظامیان جوان، به وجود آورد که اغلب ایشان با استفاده از فضای باز سیاسی ناشی از ورود متفقین و سقوط دیکتاتور (رضاشاه)، جذب گروهها و دستجات مختلف گردیدند.

ازاین‌‌ رو، در میان نظامیان سه گرایش متفاوت ناسیونالیسم، سلطنت‌طلب و چپ‌گرا، به‌وجود آمد؛ در این مقاله سعی بر آن است ضمن تشریح اوضاع منتهی به جنگ جهانی دوم و موضع‌گیری ایران در قبال آن، به نحوه مواجهه نیروهای نظامی با این مساله پرداخته و چگونگی جذب ایشان در سه گروه فوق بررسی گردد.اين كتاب در نه فصل به تاريخ روابط خارجي ايران از زمان صفويه تا جنگ جهاني دوم و زمان استعفاي رضاشاه پرداخته است.

فهرست

فصل اول اين كتاب شامل توضيحاتي در مورد دوران جنگ‌هاي ايران و عثماني از قيام شاه اسماعيل صفوي تا معاهده صلح استانبول از سال‌هاي 1500 تا 1590 است.
در فصل دوم نويسنده به دوران شكوه و عظمت ايران از استرداد سرزمين‌هاي از دست رفته تا عهد نامه صلح قصرشيرين پرداخته است.
فصل بعدي به دوران آرامش اختصاص يافته و تا سقوط اصفهان ادامه دارد.
در فصل چهارم اشاره به سقوط صفويه و استقرار قاجاريه دارد و دوران پرآشوب آن زمان را به تصوير كشيده است.
فصل پنجم كتاب شامل دوران جنگهاي ايران و روسيه از فتح تفليس تا معاهده تركمانچاي است.
فصل هاي بعدي نيز به ترتيب دوران اختلافات ايران و انگليس از شورش هرات تا معاهده صلح پاريس، دوران رقابت هاي استعماري از انتزاع تركستان و بلوچستان تا قرارداد تقسيم ايران به مناطق نفوذ، دوران اشغال نظامي ايران از كودتاي محمد علي شاه تا كودتاي سوم اسفند را به تصوير كشيده است.
در فصل نهم كه آخرين فصل اين كتاب است تاريخ دوران پهلوي از زمامداري سردار سپه تا پايان جنگ دوم جهاني در سال 1947 آورده شده است.