تاریخ اکتشافات جغرافیائی از آغاز تا دوران معاصر

تاریخ اکتشافات جغرافیائی از آغاز تا دوران معاصر

نویسنده: اوریا‌ن‌ اولسن‌
مترجم : رضا‌ مشا‌یخی‌
ناشر: تهران مصور
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 718
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: دهه چهل - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو  _ نو

مروری بر کتاب 

مصور

تحقیقات زمین شناسی و علوم زمین نشان داده اند که زمین از ابتدا به همین شکل امروزی نبوده است. امروز این موضوع بدیهی به نظر می رسد و حتی می‌توان با اطمینان گفت: زمین در آینده به همین شکل نخواهد ماند. زمین در حال تغییر است و این ماجرا از ابتدای پیدایش آن آغاز شده است. باد، باران، گرمای خورشید و همه نیروهای طبیعت هر روز مشغول تغییر دادن چهره سیاره ما هستند.

این تغیرات بسیار کوچک هستند؛ اما وقتی در مقیاس زمانی میلیون ها سال روی هم انباشته شوند، چهره زمین را بسیار تغییر می دهند. تکتونیک صفحه ای یکی از این عوامل تغییر است. نیرویی که هر روز جای قاره ها و خشکی ها را عوض می کند؛ پس ابتدا باید ببینیم که این نیرو چه‌طور عمل می کند و حاصل آن چه تغییری است. زمین در ابتدای پیدایش به صورت کره ای از مواد بسیار  داغ و مذاب بود. کره ای که زیر بمباران شدید تکه پاره های به جا مانده از پیدایش منظومه شمسی بود. حتماًً مقدار زیادی بخار آب در مواد تشکیل دهنده زمین وجود داشته اند که بر اثر کم بودن جاذبه زمین جوان، از روی آن پراکنده شده اند.

با گذشت زمان، زمین شروع کرد به سرد شدن و به تدریج عناصر سنگین تر ته نشین شده و هسته فلزی زمین را به وجود آوردند. به همین ترتیب عناصر سبک تر به سطح آمده و ابتدا گوشته و بعد پوسته زمین را تشکیل دادند. همین پوسته ای که ما امروز روی آن زندگی می کنیم و آن را به قاره های مختلف تقسیم کرده ایم. باقی‌مانده بخار آب به همراه گازهایی که از مواد مذاب متصاعد می شد، دور زمین جمع شد. به این ترتیب جو کره زمین مخلوطی بود از گازهایی مثل هیدروژن، هلیوم، متان و آمونیاک و مقدار زیادی دی اکسید کربن که زمین داشت سرد می شد و همین اتفاق باعث شد که بخار آب موجود در جو، به شکل ابر درآمده و یک دوره پر از باران به وجود بیاید. باران هایی که در نهایت اقیانوس ها را شکل دادند.

این بارش ها باعث شدند که بیشتر گازهایی مثل CO۲ و آمونیاک از جو زمین شسته شده، بارانی از اسید بر روی زمین بریزد. این حوادث به فاصله کمتر از یک میلیارد سال بعد از پیدایش زمین اتفاق افتاد؛ یعنی زمین از یک کره سوزان که مواد مذاب در سطح آن جریان داشتند، تبدیل به کره ای اقیانوسی که اسید آن را پوشانده بود، شد. به این ترتیب دوران اول تمام شد و با پایان یافتن آن بمباران های فضایی هم به آخر رسید. بارش باران و اقیانوس اسیدی باعث شدند که روند سرد شدن زمین سریعتر شود، به این ترتیب پوسته در حال سرد شدن زمین درست مثل سیب در حال پلاسیدن چین خورده و در نتیجه ترک هایی در آن پدید آمد.

اولین موجودات زنده همان زمان در اقیانوس ها پا به عرصه هستی گذاشتند. زمین در آغاز دوران اول پستی و بلندی هایی داشت که در آن اقیانوس ها جا گرفتند. خشکی ها روی زمین  پدیدار شدند؛ اما پوسته زمین ترک خورده بود و به چند صفحه بزرگ تقسیم شد. این صفحات نازک ۶ تا ۶۰ کیلومتر  روی لایه ای از مواد مذاب و نیمه مذاب گوشه شناور بودند درست مثل حالا از همان زمان یعنی نزدیک به ۳.۵ میلیارد سال قبل حرکت خشکی ها، جا به جا شدن آنها و تغییرات مداوم پوسته زمین آغاز شد. به این حرکات ، تکتونیک صفحه ای گفته می شود. بر اساس این حرکت پوسته اقیانوس‌ها که نازک تر از پوسته قاره ای است ( پنج تا ده کیلومتر) به طور دائم به زیر پوسته قاره و داخل گوشته فرو می رود و ذوب می شود....

در اواخر قرن نوزدهم فردیناند فون ریشتوفن جغرافی دان و زمین شناس آلمان 1905-1833 در توصیف جاده های بازرگانی میان چین ، آسیای مرکزی و اروپا، برای اولین بار اصطلاح جاده ابریشم رابکار برد . از آن پس محققان پی بردند که این مفهوم ، واقعیت پیچیده ای را در بر می گیرد ؛ این جاده که از ارتباط شبکه کاملی از جاده ها شکل یافته ، با گذشت قرنها راه خود را در طول اوراسیا ، پی گرفته و تنظیم کننده عملکردهای متنوع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، هنری، مذهبی و ... بوده است.

اصطلاح جاده ابریشم القاء کننده این مفهوم نیست که ا بریشم تنها کالای تجاری در این جاده بوده ، بلکه کالاهایی چون سنگهای قیمتی ، ادویه، چای، کاغذ و چینی آلات نیز مورد نظر بوده و ابریشم نقش اساسی پول رایج را ایفا می کرد و از اهمیت افزون تری برخوردار بود و به سبب ویژگی تجملی محض آن، نامش را به مجموعه این جاده ها و راهها داد....

...بين دو رود بزرگ دجله و فرات سرزمين باستاني بين النهرين، ناحيه ي رسوبي و مسطحي است که اينک عراق قرار دارد. اين دو رود با اراضي هلالي شکل و در يک منحني تا سواحل سوريه، لبنان و شمال فلسطين، حوزه اي را تشکيل مي دهند که برستد (ماهرانه آن را هلال حاصلخيز ( الهلال الخصيب ) ناميده است. در واقع اين هلال، مديترانه را به خليج فارس وصل مي کند. در آن زمان، خليج فارس درازتر از زمان حاضر بوده و دجله و فرات هر يک جداگانه به آن مي ريختند و بعدها بتدريج بر اثر تجمع رسوبات خشکي در خليج پيش رفته و طول آن کمتر شده است. در منتها اليه جنوبي، مردابها و نيزارها قرار دارد و مقدار آب متغير و ميزان بارندگي اندک است .

در کنار شط فرات، از دور و بر فراز تپه، خرابه هاي بابل عظيم و مرکز دنياي قديم و مظهر عالي تمدن اوليه ي انسان نمايان است. خرابه هاي اين عروس دنيا در مساحتي به اندازه ي پاريس و لندن، پراکنده و در زير خاکهاي سوخته از حرارت آفتاب، قطعات کتيبه هاي سفالين قرار گرفته اند. اين بيابان عظيم، در 4000 سال ق م. مرکز تمدن درخشاني بود و جمعيت زيادي در آن زندگي مي کرد و مزارع آن کشت و زرع مي شد و...