تاریخ ادبیات ایران ؛ بعد از اسلام تا پایان تیموریان

تاریخ ادبیات ایران ؛ بعد از اسلام تا پایان تیموریان

نویسنده: بدیع الزمان فروزانفر
به کوشش: عبدالحسین زرین کوب , عنایت الله مجیدی 
ناشر: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 636
اندازه کتاب: وزیری گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1386 - دوره چاپ: 2

مروری بر کتاب  

...موضوع تاریخ ادبیات، از آن نوع که در کتاب سخن و سخنوران و تاریخ ادبیات ایران – که از جانب مؤسسۀ وعظ و خطابه در سال 1317 انتشار یافت – می‌بینیم، از نخستین موضوعاتی است که استاد فروزانفر از همان دوران نوجوانی و هنگامی که نزد مرحوم ادیب نیشابوری در مشهد تلمذ می‌کرده بدان توجه نشان داده است. این دعوی مبتنی بر یادداشت‌ها و دفاتری است در موضوع تاریخ ادبیات،  که از او به یادگار مانده است؛ کتابی بی‌نام از او به جا مانده که به سبک و شیوۀ سخن و سخنوران تألیف شده و مربوط به سال‌های دانش‌اندوزی استاد در مشهد بوده است.

این تاریخ ادبیات بعد از عهد اسلامی تا پایان تیموریان را در بر می‌گیرد، حدود نود سال پیش از این، از خامۀ فروزانفر تراوش کرده است، و اگر در نظر آوریم که غالب دواوین و آثار کسانی که احوال آنان در این اثر مورد بررسی قرارگرفته، در آن ایام به طبع نرسیده بوده و آن مرحوم ناگزیر بوده است از نسخه‌های دست‌نوشت استفاده کند، آن گاه به دقت نظرو نوآوری و نبوغ و درایت فروزانفر پی خواهیم برد.

فروزانفر پس از آشنایی با آثار مولانا و کشیده شدن به سوی تحقیقات عرفانی، مجال چندانی برای پژوهش و نگارش در مبحث عام تاریخ ادبیات نیافت و هرگز رغبتی به این‌که بار دیگر به یادداشت‌های روزگار جوانی نگاهی بیفکند و مطالبی به آن ها بیفزاید و چیزی فراهم آورد که ذوق دشوار پسند او را خرسند سازد و از دیدگاه خود او در خور انتشار باشد، نشان نداد. در عین حال همین یادداشت‌های بازمانده از روزگار دانشجویی استاد نیز غنیمتی ارزشمند است و بی گمان چشمان اهل ادب را روشن خواهد ساخت...

این کتاب، مجموعه ای از یادداشت های استاد برجسته ادبیات و عرفان ایران، «بدیع الزمان فروزانفر» است که درحدود 80 سال پیش در روزگار جوانی استاد، نوشته شده و نشان دهنده دقت نظر، نوآوری و نبوغ و درایت اوست. «تاریخ ادبیات» که فاصله زمانی قرن اول هجری تا پایان دوره تیموری را در بر می گیرد برای اولین بار در یک کتاب و به صورت کنونی، با استفاده از بخش هایی که سال ها پیش منتشر شده اند و نیز برخی نوشته های چاپ نشده «فروزانفر»، منتشر شده است. 

در آغاز مقاله دکتر عبدالحسین زرین کوب درباره فروزانفر با عنوان 'یاد استاد' آورده شده سپس وضع تاریخ ادبیات ایران از ابتدای قرن اول هجری تا سال 205 توصیف شده است. مباحث بعدی کتاب به ترتیب مربوط به تاریخ ادبیات ایران در عصر طاهریان, صفاریان, سامانیان, غزنویان, سلجوقیان, عصر مغول و عصر تیموریان است. در پایان, یادداشت گرد آورنده, نمایه, و نمونه‌هایی از دست خط استاد فروزانفر به طبع رسیده است.

فهرست

پیشگفتار: عنایت‌الله مجیدی
یاداستاد: دکتر عبدالحسین زرین‌کوب
تاریخ ادبیات ایران از ابتدای قرن اول هجری تا سال 205
تاریخ ادبیات ایران در عصر طاهریان
تاریخ ادبیات ایران در عصر صفاریان
تاریخ ادبیات ایران در عصر سامانیان
تاریخ ادبیات ایران در عصر غزنویان
تاریخ ادبیات ایران در عصرسلجوقیان
تاریخ ادبیات ایران در عصر مغول
تاریخ ادبیات ایران در عصر تیموریان
یادداشت گردآورنده
نمایه
نمونه‌هایی از دست خط استاد فروزانفر