تائو ت چینگ

تائو ت چینگ

نویسنده: لائو تزو
مترجم: محمدجواد گوهری
ناشر: روزنه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 198
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1398 - دوره چاپ: 2

مروری بر کتاب

تائو تِ چینگ (Tao Te Chin) یا به روش پین یین دائو دِ جینگ (Dao De jing) یک اثر فلسفی - ادبی دیرینه سال چینی است که طی قرون و اعصار در جان های چینیان و نیز در جان های بسیاری از ملت ها و مردمان دیگر تاثیر عمیقی داشته است، که به حجم اندک آن نمی آید. تائو ت چینگ را کتاب پنج هزار واژه نگاره ای (character) نیز نامیده اند، هرچند به قولی بیش از ۵۰۰۰ و کم از ۶۰۰۰ واژه نگاره دارد.

متن تائو ت چینگ شامل هشتاد و یک فصل است و آن را از باستان به دو کتاب تقسیم کرده اند، و این تقسیم بندی کمابیش از قرن اول میلادی رایج بوده است. کتاب اول شامل سی و هفت فصل اول و کتاب دوم شامل چهل و چهار فصل بعدی است.
گویا عنوان " تائو ت چینگ" از اینجا سرچشمه گرفته است که فصل اول از کتاب اول با "تائو" آغاز می شود، و اولین واژه هم از کتاب دوم (فصل 38) "تِ" است، به شرط آن که صفت "شانگ" به معنی "برترین" یا "برین" را که با آن همراه است نادیده بگیریم.

"تائو" یعنی راه و روش یا قانون حاکم بر هستی و حیات و "تِ" به معانی فضیلت، نفوذ و نیروی اخلاق است. این واژه، در خط چینی، از سه نشانه ترکیب یافته که یکی به معنای "رفتن"، دیگری به معنای "مستقیم" یا "سرراست" و سومی به معنای "دل" است.وقتی این سه نشانه با هم گذاشته می شوند معنی "راه سپردن در خط مستقیم درک درونی" را می دهد. "چینگ" به معنی "متن" یا "نوشته" است. پس روی هم رفته تائو ت چینگ را می توان به صورت "متن پیروی مستقیم از راه و روش هستی و حیات به راهنمایی درک درونی (دل)" ترجمه کرد.

دوئی ونداک، چین شناس هلندی، می نویسد: هشتاد و یک فصل بودن تائو ت چینگ امری تصادفی نیست، چون 3*3*3*3 در مکتب تائو عدد مقدسی است و مسلم است که این تقسیم بندی حساب شده در دوره سلسله "هان" (206ق.م تا 221م) یا اندکی پس از آن پدید آمد.

نظر سنتی این است که تائو ت چینگ را فرزانه ای نوشته که به لائوتزو مشهور است. اورا معاصر کنفسیوس (551 - 479 ق.م.) و از او مسن تر دانسته اند. کهن ترین کتابی که در آن شرحی از این سنت آمده شرح حاال لائوتزو است. آمده:
لائوتزه اهل روستای چیو ژن بود، در قریه ی لی هو سیان، در امیر نشین جو. تاریخنگار دربار جو و مسئول بایگانی آن بود. در اواخر عمر دراز خود، سرخورده از بی میلی مردم به پیروی از راه و روش هستی و حیات، تنها سوار بر گاومیشی راه بیابان در پیش می گیرد و در جانب غرب و در جهت فراسوی دنیای متمدن زمان خود راه می سپرد. وقتی به یکی از دروازه های دوردست کشور خود می رسد دروازه بانی به نام "ین هسی" که آن حکیم را به خواب دیده بود اورا می شناسد و مصرانه از او می خواهد و ترغیبش می کند تا از تصمیم خود مبنی بر اینکه اصول فلسفه خویش را ننویسد و نگاه ندارد منصرف گردد. این شد که لائوتزه رساله ای در دو بخش فراهم آورد، در معنای راه و فضیلت، مشتمل بر در حدود پنج هزار کلمه. آن را روشنگری کرد و رفت. کسی از فرجام او چیزی نمی داند.

تائو ت چینگ را در شمار آثار ادبی نیز آورده اند و آن را شعر شمرده اند. اما واقعیت آن است که آن را خاصه به معیارهای امروزین نمی توان شعر نامید، هر چند در بعضی از فصل ها، رگه هایی از شعر، در حال و هوای شعر عرفانی ما، دیده می شود. این کتاب را باید در شمار آثار فلسفی آورد و بیش تر کتابی است در علم سیاست یا در آیین کشورداری بر بنیاد فلسفه ی دائوی؛ نوعی فلسفه ی سیاست است که اصول دائوی را به کار می بندد.

از این کتاب ترجمه های مختلفی در ایران چاپ شده که اغلب از روی ترجمه انگلیسی، به فارسی ترجمه شده اند. از میان ترجمه معتبر فارسی می توان به ترجمه ی بسیار زیبای "هرمز ریاحی و بهزاد برکت" که تحت کتابی با عنوان "دائو د جینگ" (ویرایش دوم) توسط انتشارات فکر روز چاپ شده اشاره کرد.