به علت محدود بودن ساعات درسی، در بیشتر دانشگاه ها، همکاران در دوره کارشناسی از این کتاب استفاده می کنند تا بتوانند دانشجویان را با کلیات مسائل آشنا کنند. البته علاقه مندان در هر قسمتی می توانند به دو کتاب مفصل بیان و معانی که جداگانه به طبع رسیده اند رجوع کنند.اخیراً در این هر دو کتاب تجدید نظرهایی کرده ام اما به دلیلی که ذکر شد نخست همین کتاب بیان و معانی با تجدید نظر به چاپ می رسد. مخصوصاً در کتاب معانی برخی از مباحث جدید زبانشناسی (کاربرد شناسی، تحلیل گفتمان) را وارد کرده ام که به مناسبت گوشه هایی از آن مباحث در این کتاب هم منعکس شده است.

...نگارنده در این کتاب، مبحث بیان و معانی را در دو بخش جداگانه بررسی می‌کند. در بخش نخست که به مبحث بیان اختصاص دارد، ابتدا تعاریفی از سبک ادبی، علم بیان و فواید آن، و متدولوژی ادبیات صورت گرفته است و سپس موضوعات این علم شامل مجاز، تشبیه، استعاره، استعاره گونه‌ها، کنایه و مبحثی درباره‌ی محدوده‌ی علم بیان و اسناد مجازی با آوردن مثال‌هایی، توضیح داده شده است.

در بخش دوم که مبحث معانی مطرح شده، نخست مطالبی درباره‌ی علم معانی و تاریخچه‌ی آن ذکر گردیده و سپس موضوعات آن شامل جملات خبری، جملات پرسشی، جملات امری، جملات عاطفی، ایجاز، اطناب، مساوات، و موضوعاتی نظیر وصل و فصل و کاربرد شناسی و تحلیل گفتمان به همراه مثال‌هایی تشریح گردیده است.

هر علم معیار و محک و روش و آیین و به اصطلاح متدولوژی خاصی دارد که آن علم را بدان وسیله می‌سنجند و بررسی می‌کنند. مثلا ً صحت و سقم مسائل علم شیمی را درآزمایش‌گاه می‌سنجند و با تجربه و آزمایش اثبات و رد می‌کنند. زبان را با دستور زبان ارزیابی می‌کنند. اما محک و متدولوژی ادبیات تا حد بسیار زیادی علم بیان است. با علم بیان می توان والایی و استورای یا فرودستی و خامی آثار ادبی را سنجید. درجه‌ی نوآوری و تقلید را اندازه گرفت و کلا ً به بسیاری از مسائل ادبی به صورت دقیقی پاسخ داد.

پی‌آمد در دست نبودن کتب امروزی و کارآمد در زمینه‌های این گونه علوم ادبی - و یکسره یافته‌های دانش‌های نوین و تکامل یافته‌یی از قبیل زبان‌شناسی و نقد ادبی... را باد هوا انگاشتن – به خوبی در تحقیقات ادبی ما منعکس است. مثلا ً بررسی آثار شاعرانی چون حافظ (و نظامی...) ملاحظه می‌شود که دیدگاه‌های بدیعی و بیانی که مخصوصا ً در اوج اهمیت است به محاق فراموشی سپرده شده است. حال آن‌که بر اهل نظر آشکار است که کسانی که مثلا ً به بدیع یا بیان تسلط کافی و نظر پویایی نداشته باشند لااقل از درک پنجاه درصد از لطایف و نکات و معنی ابیات حافظ و نظامی – و کثیری از صاحبان سبک – عاجز خواهند بود.