بوستان سعدی ؛ از روی نسخه محمدعلی فروغی

بوستان سعدی

نویسنده: شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی
تصحیح متن و شرح لغات: علی کوچکی
ناشر: مهتاب
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 430
اندازه کتاب: پالتویی سلفون - سال انتشار: 1371 - دوره چاپ: 3

کمیاب - کیفیت : در حد نو

مروری بر کتاب

بوستان‌ سعدی‌ اثری‌ است‌ منظوم‌ و در قالب‌ مثنوی‌ و در بحر متقارب‌ فعولن‌ فعولن‌ فعولن‌ فعول‌، یعنی‌ همان‌ وزن‌ شاهنامه‌ فردوسی‌.

«بوستان سعدی» از آثار مشهور ومنظوم ادب پارسی است . نکات نغز و پرمغزی که سعدی در اشعار خویش در باب اخلاق و تدبیر و تربیت و حتی عشق و مستی سروده و حکایات زیبا و جذابی که جهت پند و اندرز به کار برده همواره مورد توجه علاقمندان و محققان آثار منظوم ادب پارسی قرار گرفته است. صحیح ترین و معتبرترین نسخه (بوستان) نیز از آن مرحوم محمد علی فروغی است. حواشی و معانی لغات دشوار متن، از دیگر محاسن این کتاب است.

بوستان سعدی یا سعدی‌نامه نخستین اثر سعدی است که کار سرودن آن در سال ۶۵۵ هجری قمری پایان یافته است.سعدی این اثر را در زمانی که در سفر بوده است، سروده و هنگام بازگشت به شیراز آن را بر دوستانش عرضه داشته است.این اثر در قالب مثنوی و در بحر متقارب سروده شده است، و از نظر قالب و وزن شعری حماسی است هر چند که از نظر محتوا به اخلاق و تربیت و سیاست و اجتماعیات پرداخته است.

بوستان سعدی به ده باب تقسیم شده است:

عدل 
احسان 
عشق 
تواضع 
رضا 
ذکر 
تربیت 
شکر 
توبه 
مناجات 
ختم کتاب

این کتاب حدود چهارهزار بیت دارد، و سعدی آن را به نام اتابک ابوبکر بن سعد زنگی کرده است.

شبی یاد دارم که چشمم نخفت
شنیدم که پروانه با شمع گفت: 
که من عاشقم گر بسوزم رواست
تو را گریه و سوز باری چراست؟ 
بگفت ای هوادار مسکین من 
برفت انگبین یار شیرین من 
چو شیرینی از من به در می‌رود 
چو فرهادم آتش به سر می‌رود 
همی‌گفت و هر لحظه سیلاب درد
فرو می‌دویدش به رخسار زرد 
که ‌ای مدعی! عشق کار تو نیست
که نه صبر داری، نه یارای ایست 
تو بگریزی از پیش یک شعله خام 
من استاده‌ام تا بسوزم تمام 
تو را آتش عشق گر پر بسوخت 
مرا بین که از پای تا سر بسوخت ...

***

سر مدحت پادشاهان نبود
ولی نظم کردم بنام فلان
مگر بازگویند صاحبدلان
که سعدی که گوی بلاغت ربود
در ایام بوبکربن سعد بود
سزد گر بدورش بنازم چنان
که سید بدوران نوشین روان