بلوچستان در سه سیاحت نامه عهد قاجار

بلوچستان در سه سیاحت نامه عهد قاجار

نویسنده: امیرتوکل کامبوزیا,احمد علی وزیری کرمانی,فیروز میرزا نصرت الدوله,عبدالحمید میرزا ناصرالدوله
به کوشش: محسن شهرنازدار
ناشر: پل فیروزه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 275
اندازه کتاب: رقعی لب برگشته - سال انتشار: 1400 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

سیاحت‌نامه‌های مندرج در این مجلد، شامل سه سفرنامه در حد فاصل ۱۲۵۱ تا ۱۲۶۴ خورشیدی به بلوچستان است. نخستین متن این مجموعه بر اساس بازنویسی یک نسخهٔ خطی متعلق به کتابخانهٔ مرحوم امیرتوکل کامبوزیا استنساخ شده که به نظر می‌رسد صورت دیگری از متن جغرافیای بلوچستان، نوشتهٔ احمد علی وزیری کرمانی باشد.

دو متن دیگر دو سفرنامه از حکام ولایت کرمان و بلوچستان از خاندان فرمانفرما است؛ روزنامهٔ سفر فیروز میرزا نصرت‌الدوله به بلوچستان و سفرنامهٔ بلوچستان عبدالحمید میرزا ناصرالدوله. این سه سفرنامه اطلاعات قابل توجهی از وضعیت اراضی و آبادی‌ها، منابع آبی و کشاورزی، پراکندگی طوایف، حکام محلی و قلاع بلوچستان را در عصر قاجار در بر دارد.‌...

سفرنامه فیروز میرزا نصرت‌الدوله اطلاعات مبسوط و مفیدى از بلوچستان و کرمان دوره قاجار به خوانندگان خود مى‌دهد. مسافرت‌نامه وى تنها شرح مسیر سفر و گزارش جاهاى دیده شده نیست؛ بلكه افزون بر بخش‌هاى جغرافیایى مبسوط و شرح راه‌هاى و منازل و اسامى آبادى‌ها، گذرگاه‌ها، طایفه‌ها، محصولات، سرشمار نفوس خانوارها، نام كدخدایان و كلانتراها و ریش سفیدان و مباشران است كه به دقت تمام دنبال هر بخش از سفر آورده شده است.

كار مهم دیگرى كه ایشان براى تكمیل مسافرت‌نامه كرده است تا اطلاعات مربوط به بلوچستان كم و كسر نداشته باشد، الحاق مباحث جغرافیایى خاص براى ناحیه رودبار و بشاگرد است، منطقه‌اى كه دیدار آن جا نصیب عبدالحسین میرزا نشد؛ ولى دستور داده كه کیفیت جغرافیایى و محیطى و دیوانى آن سرزمین تقریبا نامكشوف را برایش گردآورى كنند به منظور آن كه به مسافرت‌نامه خود بیافزاید.