در جوامع بسته تا مقوله ای کاملا تاریخی نگردد ، امکان و امنیت لازم برای بررسی انتقادی و اجتهادی پیرامون آن وجود ندارد و فقط زمانی این امکان وجود دارد که نسل حاضر دیگر منقرض شده باشد . برای نگارش وتحلیل انقلاب اسلامی نیز باید آن را همان گونه که بوده است به تصویر کشید نه آنکه احساسات و افکار و شرایط متعلق به ظرف زمانی کنونی خود را در به تصویر کشیدن آن دخالت داده و گذشته را به رنگ امروز در بیاوریم ...

کتاب در دو بخش و چندین فصل تنظیم شده است. بخش نخست این اثر به جنبش های سیاسی از تنباکو تا پیش از انقلاب اسلامی ایران می پردازد. در فصل نخست از این بخش ابتدا یک نگاه گذرا به بازه ی زمانی پیدایش صفویه تا امتیاز تنباکو انداخته می شود و سپس خود جنبش تنباکو به طور مفصل مورد بررسی قرار می گیرد. پس از آن "عمادالدین باقی" با نیم نگاهی به جنبش مشروطه، مقدمات و نتایج آن را تشریح می کند و نوبت به عملکرد رضاخان، از زمان کودتای وی تا سقوط او می رسد. "بررسی انقلاب ایران" با نگاه به نهضت ملی و جنبش هایی که در سال های 41 و 43 تا انقلاب اسلامی شکل گرفتند، ادامه می یابد.

بخش دوم کتاب، جنبش های انقلابی ایران را بین سال های 55 تا 57 بررسی می کند و از فضای باز ایجاد شده تا جرقه ای که منجر به انقلاب شد، صحبت می کند. از قسمت های مهم این بخش می توان به ظهور و سقوط کابینه ی شریف امامی و ازهاری و آخرین تلاش های شاه و آمریکا برای ابقای سلطنت اشاره کرد. در نهایت کتاب "بررسی انقلاب ایران" به قلم "عمادالدین باقی"، به بازگشت امام و پیروزی انقلاب اسلامی می رسد و جنبه های مختلف آن را از زمان ورود امام، قیام بهمن ماه و سقوط نظام، مورد بررسی قرار می دهد. در این قسمت همچنین خصیصه های رهبری انقلاب و شیوه هایی که امام خمینی ره در این زمینه ی به کار بستند، به دقت تجزیه و تحلیل می شود.

فهرست

• چگونگی شکل گیری استعمار مقارن با سلطنت صفویه
• پیدایش سلطنت قاجار
• جنبش تنباکو
• نگاهی به جنبش مشروطه
• رضاخان
• نهضت ملی
• از سال 42 تا 43
• جنبش انقلابی ایران
• ظهور و سقوط کابینه ها
• و...