برخاسته از گور

نویسنده: ژوزه ساراماگو
مترجم: کیومرث پارسای
ناشر: شیرین
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 268
اندازه کتاب: رقعی سلفون کاعذ نخودی لب طلایی - سال انتشار: 1385 - دوره چاپ: 1
 

مروری بر کتاب

نویسنده در این کتاب به شرح ماجرای دردها و فقر مردم پرتغال در دوره ای می پردازد که انگار از اوایل قرن نوزده شروع و تا به همین چند وقت پیش ادامه داشته اند. وی عادت ندارد تفکرات سوسیالیستی و کمونیستی خود را آشکارا نشان دهد بلکه آنها را در این کتاب به کمک داستان هایی کوتاه از زندگی چند نسل یک خانواده در درون جامعه و اطرافیانشان به ما نشان می دهد.

او مستقیما به هسته دیکتاتوری و بدبختی اجتماعی حمله می کند نشان می دهد که هربار که مردم عادی فکر می کردند راه نجاتی پیدا کرده اند بدبختی جدیدی به سراغشان آمده است بازیچه دست اربابان سیاستمداران و سیستم های سیاسی سلطه گر بودن همانند دوره سالازار که بر مردم پرتغال برای جلوگیری از نفوذ کمونیسم تحمیل شد عامل بدبختی تمام ناشدنی مردم است.

گاهی زبان طنز دارد و گاهی به سراغ گیج کردن خواننده می رود. صحبت های میان کارگران شما را بیاد نامه های لنین در کتاب دن آرام می اندازد شغل های با ارزش و بی ارزش و گم شدگی اجتماعی خواننده را یاد کتاب قصر کافکا می اندازد شما حتی در این کتاب تکه هایی از خوشه های خشم نیز می یابید.

ساراماگو مثل آثار دیگرش در این کتاب نیز از اسم ها استفاده می کند و ذهن شما را با اسم های سخت اما متفاوت به چالش می کشد. کتاب در ابتدا خواننده را به شدت جذب میکند اما بعد دچار افت شده و جذابیتش را از دست می دهد. البته این تخصص نویسنده است.

کتاب درباره‌ی انقلاب کمونیستی پرتغال است که در آن، سرگذشت یک خانواده‌ی دهقانی بازگو می‌شود که به همراه خانواده‌های دهقانی دیگر، درگیر خشونت‌های اربابی هستند که با پلیس هم‌دست است. آن‌ها که زیر فشار این خشونت‌ها و مالیات‌های سنگین تحت فشار هستند، بارها دست به شورش زده، اما هر بار با شکست مواجه می‌شوند....

تا این که، در تظاهرات اول ماه می ـ روز جهانی کارگر ـ به پیروزی دست می‌یابند و به گفته‌ی نویسنده، غیر از آن‌ها افراد دیگری نیز در این تظاهرات شرکت جسته بودند، گویی آن‌ها کسانی بودند که از گور برخاسته بودند....

منحصربه‌فردترین ویژگی آثار ژوزه ساراماگو عدم کاربرد نشانگان سجاوندی به صورت متداول و استفاده از جملات بسیار طولانی است، که گاه در درون آن زمان نیز تغییر می‌کند. او از میان علائم نگارشی تنها از نقطه و ویرگول استفاده می‌کند و از سایر علامات که مثلاً جمله سئوالی را مشخص می‌کند یا آن را در گیومه می‌گذارد و… مطلقاً می‌پرهیزد. گفتگوهای شخصیت‌های داستان را پشت سرهم می‌نویسد و مشخص نمی‌کند که کدام جمله را چه کسی گفته و به ندرت یک پاراگراف را تمام می‌کند.

اگرچه بسیاری از منتقدان ادبی ژوزه ساراماگو را در ردیف نویسندگان پیرو سبک رئالیسم جادویی قرار داده وآثار او را با نویسندگان اسپانیایی زبان آمریکای لاتین مقایسه می‌کنند، اما او خود را ادامه‌دهنده ادبیات اروپا و تأثیرپذیری خود را بیشتر از گوگول و سروانتس می‌داند.وی گاه در دل داستان‌های خود از جملات طعنه‌آمیزی استفاده می‌کند که ذهن خواننده را از حوادث تخیلی و غالباً تاریخی داستان به واقعیت‌های جامعه امروز معطوف می‌کند. نوک پیکان کنایه‌های ساراماگو معمولاً حکومتهای خودکامه و نابرابری‌های اجتماعی است.