برجام در تحلیل کلان و خرد

برجام در تحلیل کلان و خرد

نویسنده: محمدسعید احدیان
ناشر: خراسان
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 148
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1394 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب 

در مقدمه این کتاب که به قلم محمد سعید احدیان نوشته شده است، آمده است: «تلاش ما این است که در تحلیلی کلان با روش علمی داده ستانده ها، قوت ها و ضعف های برجام را در کنار هم برآیندگیری کنیم؛ همچنین در تحلیلی خرد، بود یا نبود حفره های حقوقی، سیاسی و امنیتی احتمالی را مطالعه خواهیم کرد. آنگاه در صورت وجود این حفره ها، میزان تاثیرگذاری شان در نتیجه نهایی برجام را بررسی می کنیم. در نهایت نیز با روشی علمی به انطباق و انحراف گیری برجام با خطوط قرمز علنی شده می پردازیم.امیدواریم این تلاش بتواند برای تصمیم سازان امروز و محققان فردا مفید باشد.» 

این کتاب در چهار بخش برجام در نگاهی کلان، اجزای برجام در نگاهی خرد، برجام و خط قرمزها و اختتام ارائه شده است که در بخش اول ابتدا به بررسی  داده ها و ستانده های برجام پرداخته است و در مجموع مشروط به اینکه رویکرد استکبارستیزی جمهوری اسلامی پس از برجام حفظ شود، برایند ستانده ها را بیشتر از داده ها جمع بندی کرده است در فصل دیگر این بخش  مجموعه عقب نشینی های آمریکا  نسبت به مواضع ابتدایی خود ارائه شده است.

بخش دوم که به تحلیل خرد اختصاص دارد، در فصل هایی مستقل، نقاط قوت و ضعف متناظر بودن اقدامات، مکانیزم ماشه و هزینه منفعت بازگشت پذیری و مسائل مربوط به قطعنامه و دیگر ابهامات مهم مورد بررسی قرار گرفته است و یک فصل  این بخش نیز به ارجاع اختلاف بین ایران و آژانس درباره دسترسی ها به کمیسیون مشترک  اختصاص یافته است و ادعا شده است این مساله پاشنه آشیل حقوقی برجام برای ایران است و سپس میزان تبعات آن مورد بررسی قرار گرفته است. 

در بخش خط قرمزها نیز در فصل اول  شیوه و روش  علمی بررسی خط قرمزها ارائه شده است و در فصل بعد انحراف مثبت و منفی برجام با خط قرمزهای تعیین شده توسط رهبرانقلاب تجزیه و تحلیل شده است.

در بخش اختتام ابتدا با تبیین نقش هفت عامل موثر در نتیجه بدست آمده، یعنی  مدیریت هوشمندانه رهبرانقلاب، دوم توان دفاعی و نظامی، سوم قدرت منطقه ای، پیشرفت های صنعت هسته ای، استقامت مردم، عملکرد تیم هسته ای و امدادهای الهی تبیین شده است و در فصل بعد با تاکید بر اینکه «اجرای برجام» به مهمی «متن برجام» است ضرورت های لازم در اجرای برجام اشاره شده است که محورهای آن شامل حفظ رویکرد استکبارستیزی، توجه به اقتصادمقاومتی، شریک استراتژیک قراردادن روسیه و چین و تعریف منافع مشترک اقتصادی با کشورهای  اروپای دوم، توجه به افزایش قدرت منطقه ای، ضرورت تثبیت تفسیرهای خود از متن در فضای افکارعمومی، مراقبت از زمینه پذیرش اجتماعی برای نفوذ دشمن می باشد. 

نکته قابل توجه در این کتاب این است که اکثر فصول  شامل جدول هایی است که خلاصه مباحث  به صورت چکیده در آن ارائه شده است و باعث می شود خواننده بتواند جمع بندی مباحث مطرح شده را به راحتی مرور کند.   

نویسنده این کتاب که تاریخ تنظیم کتابش را اول شهریورماه عنوان کرده در پیشگفتار کتاب تصریح کرده است: «در این تحلیل، برجام را در مقایسه با آنچه "می خواستیم"  یا "می توانستیم" به آن برسیم، بررسی نکرده ام؛ بلکه برجام را آن گونه که "هست" در یک فرایند دوازده ساله (نه دوساله) تجزیه و تحلیل کرده ام. روشن است که این سند، هم با خواسته های ما فاصله دارد و هم می شد ستانده های بیشتر یا داده های کمتری را برای ما رقم  بزند.» 

برای حسن ختام کتاب، این جمله از توصیه های امیرالمومنین در عهدنامه مالک اشتر انتخاب شده است: « هرگز پیشنهاد صلح از طرف دشمن را که خشنودی خدا در آن است، رد مکن که آسایش رزمندگان و آرامش فکری تو و امنیت کشور در صلح تامین می شود؛لکن زنهار زنهار از دشمن خود پس از آشتی کردن؛ زیرا گاهی دشمن نزدیک می شود تا غافلگیر کند؛ پس دور اندیش باش و خوش بینی خود را متهم کن»