بر دریا کنار مثنوی و دید و دریافت

بر دریا کنار مثنوی

نویسنده: م . ا . به آذین
ناشر: جامی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 139
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1369 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : در حد نو ~ نو

مروری بر کتاب 

دید و دریافت

در متن حاضر نویسنده ضمن شرح برخی ابیات مثنوی معنوی، این مطالب را ارزیابی نموده است : مفهوم عشق و عقل در نظر مولانا، پایگاه آدمی، تن و جان، استحقاق هستی، آگاهی و هشیاری، برتری جویی، استدلال و فلسفه، مهر و محبت، رازهای غیب، رهرو دلیل راه، و موضوعاتی از این دست .  دفترهای شش گانه مثنوی و صفحه‌های چاپی آن با شماره‌هایی در زیر ابیات مشخص شده‌اند . این نوشتار متن سخنرانی نویسنده درباره مثنوی و جایگاه آن در فرهنگ و ادب پارسی است که در سال 1361 ایراد شده است.

شیوه بیان در مثنوی بر پایه منطق و استدلال نیست . در آن با گشاده دستی از تمثیل ها و قصه های گاه کوتاه و دراز بهره جسته می شود . تا خواننده یا شنونده رابه چنان دریافت حسی در خود وی سوق دهد .بی اختیار سپر بیندازد و بگوید آمنا همین است . سادگی و روشنی سخن در مثنوی از چنان نیروی القا کننده ای برخوردار است که کمتر سرشت توسنی است که زیر مهمیز آن نرود .

اینک چند نمونه :

آن مگس بر برگ کاه و بول خر 
همچو کشتیبان همی افراشت سر
گفت من دریا و کشتی خوانده ام   
مدتی در فکر آن می مانده ام
اینک این دریا و این کشتی و من   
مرد کشتیبان و اهل رای و فن
آن یکی مرد دومو آمد شتاب   
پیش یک آیینه دار مستطاب
گفت از ریشم سفیدی کن جدا 
که عروس نو گزیدم ای فتی
ریش را ببری و کل پیشش نهاد 
که تو بگزین چون مرا کاری فتاد
گفت با دلقک شبی سید اجل   
قحبه ای را خواستی تو از عجل
با من این را باز می بایست گفت 
تات می کردم به یک مستوره جفت
گفت نه مستور صالح خواستم
قحبه گشتند و ز غم تن کاستم