بحثی درباره زندگی مانی و پیام او + تاریخ جنبش مزدکیان ؛ دو کتاب در یک مجلد

بحثی درباره زندگی مانی و پیام او + تاریخ جنبش مزدکیان

نویسنده: ناصح ناطق , اوتاکر کلیما
مترجم : جهانگیر فکری ارشاد
ناشر: امیر کبیر - توس
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 332 + 384
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1359 _ 1357 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : در حد نو  _ نو ؛ با گالینگور صحافی شده 

مروری بر کتاب

مصور

موضوع این رساله سرگذشت مانی و طلوع و غروب آئین او در ایران و کشورهای باختر زمین و مرگ مانی در جهان اسلام‌ و ایران و بقاء نسبی آن در اندیشه‌های ایرانیان امروزی است...بحث دربارهء مانی،این حسن را دارد که نمونه‌ئی در گمراهی بشر را بما نشان میدهد و جوینده را متوجه این نکته می‌سازد که در طول سده‌ها، اندیشه‌ئی باطل در مغز آدمیان رخنه می‌کند،و آنان را از راه زندگی طبیعی‌ منحرف می‌سازد و بر اثر موافقت با مخالفت با آنان،جنگها و کشتارها براه می‌افتد...

تاریخ و فرهنگ ایران مملو از فرزانگان و بزرگانی است که زندگی و اندیشه و روش و منش آنها در فرهنگ و زندگی امروزی ما حضور و بروز دارد و شناخت آنان شناخت خود ماست و ترسیم آینده ی ماست و بی تردید یکی از آن نام داران مانی پیام آور مهر ُ هنر و عشق و صلح می باشد . آیین مانی و زندگی و مرگ او برای هر ایرانی واجد پیام ها آموزه ها و در س هایی است که همه بدان نیازمندیم .حال او را یک پیغامبر یا مصلح یا اندیشمند بدانیم یا یک آزادیخواه روشنفکر و هنرمند شورشی زمان خودویا یک فیلسوف مذهبی یا معجزه گر عارف و عالم .هرچه هست نیاز به شناخت او است تا حافظه ی تاریخی ما بیش از این تهی از گذشته و درمانده در امروزه و بی پناه در آینده نباشد.

آیین مانی با مرگ او پایان نیافت و بعدها و قرنها پس از مرگ او نیز تاثیرات خود را بر جامعه ی ایرانی و جهان مسلمان گذاشت به طوریکه گفته می شود : قابل مطالعه و پر معنی است که فقهای خشک و قضات دستگاه خلافت ُ روشنفکران آزاده ای را که به قشریات مذهبی و ظواهر رسمی و عامیانه و دیکته شده ی مذهبی پای بند نبودند و یا دارای عصیان های فکری و فلسفی بودند و یا افکار مذهبی آزادانه ای داشتند و یا کسانی را که می خواستند به این جناح فکری متهم کنند ُ عموما " زندیق" می خواندند و زندیقان در اصل پیروان مانی بودند که پس از اسلام برخی ازآنان خود را با اسلام توجیه کرده بودند و می دانیم که یکی از فرق صوفیه به نام " صدیقان" معروفند و صدیق که با کلمه ی عربی "صدیق" برای عموم هم ریشه جلوه داده شده می شد معرب زندیک است منسوب به "زند" که پس از اسلام ُ اشتباها به مذهب و کتاب مانی نسبت داده شده بود و چنین می پنداشتند که زند در برابر اوستای زرتشت  کتاب مانی است .

به هر حال ف این مسئله نشان می دهد که زندیقان یا صدیقان در این عصر تا چه حد خاطره ی نهضت روشنفکران را پیش از اسلام ُ که برای رهایی از خفقان مذهبی موبدان و در گریز از مذهب رسمی و قشری حاکم به سوی مانویت روی آورده بودند ُ به یاد می آورده است . اینان غالبا نه زندیق بودند و نه مانوی ُ بلکه همان روشنفکران جامعه ی ما بودند که در جستجوی آزاد اندیشی و احساس نیاز به تجددخواهی پیش از اسلام ُ به مانویت گراییدند و اکنون ُ به فلسفه و تصوف رو کرده اند تا عصیان های فکری و مذهبی خود را در برابر موبدان فعلی که نام فقها و قضات رسمی را به خود گرفته اند در آن جولان دهند....

تاریخ جنبش مزدکیان

جنبش مزدكيان و تاريخچه فرقه هاي ايراني نه تنها ذهن مورخان قديم بلكه توجه محققين معاصر را هم به خود مشغول داشته است. قسمتي از دوران آشفته سلطنت قباد در آثار نويسندگان مسلمان فارسي زبان قرون وسطي منعكس شده و قسمتي ديگر نيز در تاريخ يونانيان آمده است. يونانيان كه در آن هنگام (قرن ششم ميلادي) روابط فعال اقتصادي و نظامي با ايران داشتند، اوضاع داخلي ما را با توجه خاصي تعقيب مي كردند...

پس از اشغال ايران، برخي ايرانيان كه اسلام آورده و زبان عربي را به نحو احسن آموخته بودند به درخواست قوم فاتح پاسخ مثبت داده و برخي آثار باستاني از جمله نوشته هاي تاريخي فارسي را به عربي ترجمه كردند. معروف ترين وقايع نگار آن زمان ابن مقفع بود كه در اصل روزبه زردشتي ناميده مي شد.

در کتاب حاضر سعی شده است، تاریخچۀ جنبش مزدکیان بنحو موجزی بیان گردد و با دیدی انتقادی مورد قضاوت قرار گیرد. البته نباید انتظار داشت، موضوعاتی که مورد تحقیق قرار گرفته، به‌طور کامل بیان شود. شاید هیچ کتابی وسعت لازم برای بیان این مطلب را دربر نداشته باشد. حجم محدود کتاب اینجانب را بر آن داشت تا از ذکر بسیاری مطالب غیر اساسی چشم‌پوشی کنم و بحث دربارۀ آنها را به مقالات بعدی خود واگذار نمایم. این طریقۀ تجزیه و تحلیل باعث شده است که بسیاری از تمایلات اینجانب جامۀ عمل بخود نپوشد و خواننده هر فصل کتاب را همچون بخش مستقلی تلقی نماید.

در اینجا ممکن است سؤالی پیش بیاید که چرا اینجانب در این کتاب مطلبی را که قبلاً توسط کریستن‌ سن و پژوهندگان دیگر عمیقاً مورد تحقیق قرار گرفته است، مجدداً برای نگارش برگزیده است.

اگرچه دیدگاه این محقق بزرگ دانمارکی در خصوص این دورۀ مهم از تاریخ ایران هنوز هم اعتبار خود را حفظ کرده، ولی عصر جدید به ما نشان داده است که مطالعات وی باید توسط دیگران تکمیل گردد. پاره‌ای از نتایجی که «کریستن سن» از تحقیقات خویشتن گرفته است، امروزه دیگر طرفدار چندانی ندارد. علاوه بر آنچه گذشت، مآخذی که در کتاب حاضر مورد استفاده قرار گرفته است، وسعت بیشتری را دربر دارد.

دراین کتاب از متونی استفاده شده است که قبلاً در نمایاندن تاریخ مزدکیان هیچگونه نقشی نداشته‌اند. سرانجام باید اضافه کنم که این نویسنده نیز خویشتن را محق می‌داند تا مطلب مورد نظر را بگونۀ دیگری درک کرده، از دیدگاه دیگری به تاریخ نظر افکند. متخصصین این امر متوجه خواهندشد که اینجانب مطالب را با دیدی انتقادی نگریسته، سنجیده و به کار برده است . امید است که آنان نیز نتایجی را که اینجانب بدست آورده است، مورد قضاوت صحیح خویش قرار دهند.

فهرست

زندگی و پیام مانی
بنیادهای عقاید مانی
گنوس یا عرفان غربی
بحثی درباره گنوس
ریشه گنوسیسم
اندیشه گنوسی
مانی گری و مسیحیت
سیر مانی گری در غرب
مانی گری در شرق و جهان اسلام
مانی گری در ترکستان و چین و...