باورهای عامیانه درباره فال حافظ

نویسنده: محمود روح الامینی
ناشر: پاژنگ
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 159
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1369 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو

مروری بر کتاب

ﻭﺟﻮﺩ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺍﻱ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺘﻦ ، ﻣﻤکن ﺍﺳﺖ ﺍﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺭﺍ برﺍﻧﮕﻴﺰﺩ ﮐﻪ ﺁﻳﺎ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻭ گرﺩ ﺁﻭﺭﻱ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺩﺭباﺭﻩ ﻱ فاﻝ ﺣﺎفظ ، ﺁگاﻫﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﻧﺎ ﺁگاﻫﺎﻧﻪ ، ﻗﺪﻣﻲ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺭﻭﺍﺝ ﺧﺮﺍفات ﻧﻴﺴﺖ ؟ ﻭ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﮐﻪ ﻫﻨﻮﺯ ﻋﺪﻩ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ ﻣﺎ ، ﺍﺯ ﺩﺭﺩ بی ﺳﻮﺍﺩﻱ ﻭ ﻧﺎ ﺁگاﻫﻲ ﺭﻧﺞ ﻣـﻲبرﻧﺪ ، ﺁﻳﺎ ﻣﻬﺮ ﺗﺎﻳﻴﺪﻱ بر ﺍﻳﻦ گوﻧﻪ فعاﻟﻴﺖ ﻫﺎ ﮐﻪ ﺩﺭ گوﺷﻪ ﻭ ﮐﻨﺎﺭ ، ﻭﺳﻴﻠﻪ شیاﺩﻱ ﻭ ﺍﺭﺗـﺰﺍﻕ ﺍﺳﺖ ﻧﻤﻲ باﺷﺪ؟

فال‌گرفتن در فرهنگ ما پیشینه طولانی دارد. در واقع تفأل و مشورت با کتاب‌های مورد احترام و علاقه مردم، همچون کتاب‌های دینی، دیوان شاعران و به ویژه عارفان در میان ایرانیان باوری دیرینه است. به‌طور مثال در کتاب‌های تاریخی فراوانی آمده است که سلطان یا فرمانده سپاه که فردای جنگ برایش نامعلوم است، با یک فال تصمیمش را عوض کرده و یا اینکه مصمم‌تر از پیش شده است. همچنین شاهد هستیم که فال‌بینی در میان عوام مردم تا امروز هم جایگاه خود را حفظ کرده است.

این که چه موقع فال بگیریم و چه کسی فال بگیرد و شیوه فال گرفتن چگونه باشد و نتیجه فال چگونه تفسیر شود، از مراحل فال‌ حافظ به شمار می‌آیند که خود از عمق این باور حکایت دارد و آن را شایسته ثبت در فهرست میراث معنوی می‌کند.فال حافظ در زمان‌ یکی از جشن‌های شادی و مناسبت‌های مختلف ملی و مذهبی همچون چهارشنبه سوری، شب چله، روز سیزده به در، شب تیرماه سیزده، آخرین چهارشنبه ماه صفر، شب سیزدهم ماه صفر و... انجام می‌شود. حتی هنگامی که کسی بخواهد سفر کند یا در مورد موضوعی تصمیم بگیرد از دیوان حافظ کمک می‌گیرد. 

باور عامیانه بر این است که در تفال از دیوان حافظ باید او را قسم داد. معمولا حافظ را به «شاخ نبات» که او را معشوقه حافظ می‌پندارند، قسم می‌دهند. اما حافظ را به آب پاک و هفت شیشه گلاب و آب رکن آباد و شاه چراغ و شیرمادر و روز روشن و محمد‌و‌آل‌محمد و مولاعلی و چهارده معصوم و دوازده امام و حضرت عباس و... هم قسم می‌دهند.