بامداد اسلام

بامداد اسلام

نویسنده: عبدالحسین زرین کوب
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 173
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1377 - دوره چاپ: 6

کیفیت : درحد نو _ نو ؛ جلد کتاب لکه دارد

مروری بر کتاب 

داستان آغاز اسلام و انتشار آن تا پایان دولت اموی

در کتاب بامداد اسلام، به‌طور ضمنی و گاه مفصل به فرهنگ عرب، به‌ویژه پیش از اسلام اشاره می‌شود. هم‌چنین به چگونگی دعوتِ محمد (ص) می‌‌پردازد که چگونه توانسته اسلام را در شبه جزیره‌ی عربستان بنا بر همین فرهنگ پایه‌ریزی کند و بعد رفته رفته، دگرگونی‌‌هایی اساسی به وجود آورد. کاری بس دشوار، که نشان از بردباری و توانمندی محمد (ص) داشت و در فتح مکه به وقوع پیوست.

اما فرهنگ یک قوم یا نژاد، با یک یا دو حماسه تغییر و تحول نمی‌یابد، بلکه وابسته به مرور زمان و تاثیرپذیری‌های زیادی‌ست که در طول تاریخ شکل می‌گیرد. و گاه آن­قدر بنیادی‌ست که نه تنها تغییر نمی‌کند، بلکه حتی ممکن است، تا حد زیادی بر همان عادات غلط و رفتار ناپسند، بماند و بازگردد..عبدالحسین زرین کوب، ادیب، تاریخ‌نگار و منتقد ادبی برجستهٔ ایران معاصر است. کتاب‌های او به‌عنوان مرجع عمده در مطالعات تصوف و مولوی‌شناسی شناخته می‌شود. این آثار به دلیل بیان ادبی و حماسی تاریخ از آثار پرفروش در میان ایرانیان هستند.

تجار قریش که بین یمن و شام نوعی ییلاق و قشلاق تاجرانه داشتند، البته در طی سفرهای خویش از عقاید و آداب و هم‌چنین از قصص و حکایات اهل کتاب چیزی به گوش‌شان می‌خورد. اما این عقاید و حکایات که از خدا و رستاخیز و حساب و کتاب آخرت خبر می‌داد در قلوب آن‌ها که آکنده از منفعت‌جویی و لذت‌طلبی بود تأثیری نداشت. گذشته از این سفرهای بازرگانی، چیزهای دیگری نیز بود که قریش را با عقاید و افکار سایر اعراب آشنا می‌کرد: حج و اسواق. مخصوصاً در این اسواق که قبایل مختلف امتعه­‌ی خویش را جهت معامله عرضه می‌کردند متاع شعر و خطابه نیز خریدار داشت و افکار و عقاید هم در طی شعر و خطابه مبادله می‌شد.

زندگی عرب در آن‌چه مخصوصاً از این شعر جاهلی مانده تصویر شده است. اگر هم در میراث ادب جاهلی چیزهای هست که ساختۀ ذوق و خیال راویانِ بعد باشد باز بی‌شک نشانی است از آن‌چه عرب جاهلی داشته است. هیجانی وحشی و سرکش در عشق شاعر جاهلی و در شعر و ترانۀ او هست که رنگ تندی به سخن او می‌دهد.

قصایدی که به نام معلقات مشهور است، روشنگر این دعوی­‌ست. با این همه هیچ شعری مانند قصیده‌­ی شنفری روح و ذوق واقعی عرب جاهلی را نشان نمی‌دهد و عبث نیست که آن چکامه را لامیه‌­ی عرب خوانده‌اند. در تمام اینگونه اشعار که غالباً مشحون است از عشق، از شراب، از شکار و از جنگ آن‌چه بیشتر به چشم می‌خورد فقدان احساسات دینی، احساسات صادقانه و صمیمی است. حتی سایه­‌ی مرگ که شاعر جاهلی را در بیابان بی‌فریاد دنبال می‌کند روح او را به آرامش و سکون دین نمی‌خواند، به شور و آشوب زندگی دعوت می‌کند و همین نکته است که دعوت محمد (ص) و قبول پیام او را تا آن حد برای عرب جاهلیت دشوار می‌کرده است...

داستان این کتاب، داستان مردی حماسه‌آفرین، که به هنگام خویش برخاست و یک تنه دنیایی را تکان داد اما به اندک روزی پس از او حماسه‌اش در یک تراژدی پایان یافت: جاهلیت عرب که مرد حماسه‌آفرین آن را خرد کرده بود در شکل خلافت اموی باز قوت گرفت و حماسه بزگ اسلام را به یک فاجعه کشانید. بدین گونه، ماجرای بامداد اسلام ترکیبی شد از یک حماسه و یک تراژدی.

...در تاریخ خلفا هیچ نامی از نام یزید شومتر و نفرت‌انگیزتر نیست. خلافت کوتاه ‏او که فقط سه سال و نیم طول کشید، از نظر مسلمانان چیزی جز یک سلسله ‏فجایع مستمر نبود. یک سال، حسین بن علی(ع) را کشت، یک سال مدینه را غارت کرد و یک سال هم کعبه را به سنگ و آتش بست....

...در پایان روزگار ساسانیان که ایران و بیزانس دو دولت بزرگ آن روز جهان آخرین رمق خود را در جنگهای بیفایده چندین صد ساله خویش را از دست داده بودند و تعدی و نفاق و پریشانی آنها را به ورطه سقوط می کشانید و در ورای ریگزارهای خشک عربستان، در سرزمین حجاز ...

فهرست 

- اعراب و کعبه
- پیغمبر در مکه
- پیغمبر در مدینه
- محمد فاتح مکه
- پیام محمد
- یادگار محمد
- یاران پیغمبر
- دو پیر
- شام و اسکندریه
- درباره علی
- آغاز حکومت عربی
- کارنامه یزید
- خاندان پیغمبر
- مروانیان
- انحطاط و سقوط دولت عربی
و...