ایران ، جامعه کوتاه مدت و سه مقاله دیگر

ایران ، جامعه کوتاه مدت و سه مقاله دیگر

نویسنده: محمدعلی همایون کاتوزیان
مترجم: عبدالله کوثری
ناشر: نشر نی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 165
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1399 _ 1390 - دوره چاپ: 14 _ 1

مروری بر کتاب

سده‌ی گذشته‌ی اخیر ایران ازنظر جنبه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی پرتلاطم و گاهی نابسامان بوده است. از انقلاب مشروطه تا تأثیر جنگ جهانی دوم، حکومت شاهنشاهی و بعد از آن وقایع مختلف انقلاب سال 1357 هرکدام به‌نوعی سبب آشفتگی جامعه‌ی ایران شده‌اند.

 از این شواهد درمی‌یابیم که برخورداری از فر‌ه‌ی ایزدی یک آزمون داشت و آن پیروزی بود، یعنی این واقعیت که فرمانروا عملاً قدرت را در دست گرفته و آن را نگه می‌دارد. زیرا جدا از نمونه‌های اساطیری اردشیر و میش - نماد فره- گذشتن فریدون و کیخسرو از رودهایی پهناور و خروشان و گذشتن سیاووش از آتش، روشن است که برخورداری از فره‌ی ایزدی بعد از وقوع واقعه تأیید می‌شد و در دنیای واقعی فرمانروا به دلیل وقوع همان واقعه دارای فره شناخته می‌شد و مشروعیت می‌یافت و در آن زمان دیگر عملاً قدرت را دردست داشت و بااقتدار فرمان می‌راند.

این وضعیت شبیه نظریه‌های مربوط به ولی‌فقیه در دولت اسلامی است که ولی را مظهر اراد‌ه‌ی خداوند می‌داند و بنابراین صلاحیت او تنها به خواست الهی از میان می‌رود و مردم یا جامعه هیچ تأثیری بر آن ندارند. امروز این عقیده در جمهوری اسلامی آشکارا کنار نهاده شده است....

چهار مقاله‌ای که در این کتاب می‌خوانید هریک به‌نوعی مشکلات تاریخی توسعه‌ی اقتصادی و سیاسی ایران را بررسی می‌کند. فقدان امنیت برای مالکیت خصوصی و در نتیجه عدم انباشت سرمایه در دست بخش خصوصی، انحصار ثروت و قدرت اقتصادی در دست حکومت‌ها که خود به انحصار قدرت سیاسی می‌انجامید و سرعت و شدت تحولات سیاسی و اجتماعی که جامعه را از چهارچوب قانونی باثبات که لازمه‌ی رشد و توسعه‌ی اقتصادی است محروم می‌کرد، در دو مقاله اول بررسی می‌شود.

تلاش برای استقرار قانون و نظم قانونی که به انقلاب مشروطه انجامید و علل ناکامی‌ها و کمبودهای این جنبش مضمون مقاله‌ی سوم است و در مقاله‌ی چهارم که به معنایی دنباله‌ی مقاله سوم است شرحی از زندگی و آثار ملک‌الشعرای بهار می‌خوانیم که از کوشندگان راه مشروطه بود و انسانی فرهیخته و آزادی‌خواه و متجدد که می‌کوشید در فضای بسته و خطرخیز دیکتاتوری در عین وفادارماندن به آرمان‌های خود از تندروی‌های ویرانگر بپرهیزد و در محیطی که کمتر کسی هوادار اعتدال و خرد بود به اعتدالی خردمندانه برسد.