ایران بین دو انقلاب ؛ زرکوب

ایران بین دو انقلاب

نویسنده: یرواند آبراهامیان
مترجم: کاظم فیروزمند , حسن شمس آوری , محسن مدیر شانه چی
ناشر: نشر مرکز
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 576
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1388 _ 1382 - دوره چاپ: 13 _ 6

مروری بر کتاب

از مشروطه تا انقلاب اسلامی

ایران بین دو انقلاب از دوره‌ی قاجار شروع شده و اتفاقاتی که منجر به انقلاب مشروطه شده را بررسی کرده است. کتاب به این قسمت از تاریخ بسنده نکرده و رویدادهای پس از انقلاب مشروطه و روی کار آمدن دولت رضاشاه را تحلیل کرده است. آبراهامیان نویسنده‌ی کتاب عوامل تاثیرگذار بر سقوط حکومت رضا شاه و شکل‌گیری دولت پهلوی که در دهه چهل شمسی رخ ‌داده است را هم بررسی می‌کند. و به تاثیر دین در مسیر انقلاب می‌پردازد و مجموعه عواملی که منجر به رخداد انقلاب 57 شده را توضیح می‌دهد.

همچنین در بخش آخر کتاب نقش اقدامات موثر امام خمینی در شکل‌گیری انقلاب اسلامی را روایت می‌کند. به گفته‌ی خود آبراهامیان در ایران بین دوانقلاب ، منابع نگارش این کتاب گنجینه‌ی اطلاعات دفتر هند و دفتر امور خارجه بریتانیا، مذاکرات مجلس شورای ملی و نشریات فارسی زبان داخلی و خارجی بوده است.

...حزب اصلاح طلب، وارث حزب اعتدالیون پیشین بود. رهبری این حزب را که از برنامه محافظه کارانه مشابهی پشتیبانی می‌کرد، روحانیون برجسته، تجار ثروتمند و اشراف زمین‌دار برعهده داشتند: مدرس، واعظ جسوری که همیشه تاکید می‌کرد که نمی‌تواند عقاید مذهبی خود را از تصمیمات سیاسی جدا سازد؛ شاهزاده فیروز فرمانفرما که پس از عزل سید ضیا مستقیما از تبعید به مجلس جدید آمده بود؛ احمد قوام السلطنه، برادر کوپکتر وثوق الدوله و زمین‌دار بزرگ گیلان و کسی  که به عنوان تحصیل کرده‌ای جوان در دربار مظفرالدین شاه با خواستهای مشروطه خواهان در سال 1905 موافق بود و در واقع اعلامیه شاهی اعطای مشروطه، به خط زیبا و استادانه او نوشته شده بود؛ مرتضی قلی خان بیات سهام السلطان، یکی از زمین داران بزرگ نواحی مرکزی ایران؛ سید احمد بهبهانی، فرزند مجتهد معروف که در سال 1289 کشته شد؛ سید مهدی فاطمی السلطنه از زمین‌داران ثروتمند اصفهان؛ و داماد ظل السلطان قدرتمند؛ و علی کازرونی صدرالسلام از تجار موفق و مرفه بوشهر.

این محافظه کاران، اکثریت مجلس چهارم را تشکیل می‌دادند. جالب اینکه، موفقیت این گروه نتیجه همان قانون انتخاباتی بود که اصلاح طلبان در دوران پرهرج‌ و مرج مجلس سوم تصویب کردند. این قانون جدید با اعطای حق رای به همه مردان، از جمله روستاییان، ناخواسته، نخبگان روستایی را تقویت کرد....

یرواند آبراهامیان استاد ایرانی الاصل تاریخ در کالج باروک دانشگاه نیویورک است. آبراهامیان در این کتاب به تحلیل تأثیرات متقابل سازمان های سیاسی و نیروهای اجتماعی ایران از سده ی نوزدهم میلادی تا انقلاب اسلامی 1357 می پردازد. نیروهای اجتماعی را به (گروه های قومی) و (طبقات اجتماعی) تقسیم می کند و با توجه به دستاوردهای جامعه شناسان تأثیرات نظام های سیاسی بر نظام های اجتماعی را بررسی می کند.

آبراهامیان کارش را با تبیین ساختار اجتماعی -سیاسی دوره ی قاجار و علل و پیامدهای انقلاب مشروطیت آغاز می کند، با بررسی دوره ی رضاشاه و سقوط او و سال های بحرانی شهریور 20 تا مرداد 1332 ادامه می دهد و بر این دوره، به ویژه تأثیر و تأثرهای نیروهای سیاسی، تأکید می کند.

سال های پس از کودتا را تا آستانه ی انقلاب اسلامی به انگیزه ی ریشه یابی علل وقوع انقلاب و نیروهای مؤثر در آن از نظر می گذراند و اهم حوادث و نیروهای سیاسی و اجتماعی مؤثر این دوره را تجزیه و تحلیل می کند و این گونه نتیجه می گیرد که علت وقوع انقلاب توسعه ی ناهمگونی بود که رژیم محمدرضا شاه، خواه ناخواه، در پیش گرفته بود.