اوضاع سیاسی و اقتصادی - اجتماعی ایران

اوضاع سیاسی و اقتصادی - اجتماعی ایران 

نویسنده: نیناآلکسی یونا کوزنتسووا
مترجم : سیروس ایزدی
ناشر: نشر بین الملل
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 185
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1388 - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب

پيرامون تاريخ نوين ايران ؛ در پايان سده هجدهم تا نيمه نخست سده نوزدهم ميلادي 

...ورود اندیشه سوسیالیستی به بطن جنبش مشروطه خواهی و شکل گیری جنبش کارگری:به زودی در مجموعه ای از صنایع نوپا از جمله نفت، ماهی گیری، پل و راه سازی، بنادر و غیره، اهالی دهات، پیشه وران، و توده های عظیمی از مردم بیکار کوچه و خیابان به کار گرفته می شوند.

اگر چه می توان خرده گرفت که دقیقا به جهت همین خاستگاه است که نمی توان به تاسیس طبقه کارگر صنعتی مشابه آنچه در اروپا شکل گرفت توجه داشت اما نمی توان از این واقعیت معتبر طفره رفت که ضمن شکل گیری مقدمات تشکیل چنین طبقه ای به زودی باد فرهنگی و سیاسی تازه ای نیز در میان همین مردمان وزیدن گرفت.

عبدالله یف ،ز بی تناسبی بین روند فرار از فقر و فاقه از یک طرف و جذب دهقانان در حوزه های صنعتی برای فروش نیروی کارشان از سوی دیگر را بزرگ ترین بدبختی کارگران ایران در این دوره می داند. و به ظن نگارنده این به حق نیز چنین بوده است.در چنین شرایط مشوشی که شیوه تولید جدید به مرور وارد می شود ولی نمی تواند نهادهای اجتماعی و سیاسی متناسب با خود را به ایران همراه بیاورد همچنان شاهد انواع اقسام باج و خراج گیری و پیشکشی و زورگیری و چپاول رعیت بیچاره نیز هستیم.

دهقان و پیشه ور بینوایی که مستاصل از این وضعیبت به امید یافتن کاری در صنایع جدید دل به شهر و کارگاه و کارخانه زده است نیز معمولا آنقدر خوش شانس نیست که کاری گیر بیاورد و حقوقی را کمک خرج خانواده خویش گرداند.از این روست که جمعیت قابل ملاحظه ای از ایرانیان شاید جهت سامان گرفتن در سامانه ای مشخص و مستدام، راهی سرزمینهای ماوراء قفقاز می شوند. این روند تا جایی جدی و آهنگ هجرت چنان تند و ملموس می شود که وزارت خارجه وقت ایران از سر هموطن دوستی! طی نامه ای به جانشین امپراتور قفقاز می نویسد:” از کاگران ایرانی که به تفلیس می آیند بی چون و چرا، یک روبل به سود شهر دریافت می شود، اما اینها هنوز هیچ دستمزدی دریافت نکرده اند ، مردمی که به آنجه رفته اند، بسیار تنگدست هستند...

...آنچه موجب دلگرمی و تشویق هر چه بیشتر سید محمد شیرازی در ادامه ادعاهایش میشد، گرایشی بود که گروهی از روحانیون تشیع بسوی او داشتند. آنان که خود جزو معتقدین متعصب شیعه دوازده امامی بشمار میآمدند و اغلب از اعتبار نسبی در بین مردم برخوار بودند، با استفاده از پایگاه عامه پسند که اکثر روحانیون آنزمان کم یا بیش از آن برخوار بودند جهت گسترش مذهب فوق تلاش میکردند. در ابتدا حکومت و روحانیون مخالف توجه زیادی به حرکت بابی نکردند اما در اواخر تابستان 1845 میلادی وقتی از گسترش سریع آن آگاه شدند، تصمیم به کنترل آن گرفتند.

لذا باب که تازه از مکه به بوشهر آمده بود به شیراز برده شده محبوس گردید. پس از مدتی بیماری وبا در شهر شیراز مُسری شد و در همین حین باب از شیراز خارج شد. وی در تاریخ سپتامبر ۱۸۴۶ به اصفهان تبعید شد. در ابتدا در اصفهان در منزل امام جمعه آن شهر ساکن شد. حاکم اصفهان در آن موقع منوچهرخان معتمدالدوله بود و او علی‌محمد باب را با احترام پذیرفت و مدت یک سال از او مهمانداری و حمایت کرد...