- موجودی: درحال حاضر موجود نمی باشد
- مدل: 171764 - 89/7
- وزن: 0.30kg
اوامر و نواهی
نویسنده: حسن بن زین الدین ابن شهیدثانی
باهتمام: مهدی محقق , روبر برونشویک
ناشر: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
زبان کتاب: فارسی - عربی
تعداد صفحه: 180
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1385 - دوره چاپ: 1
مروری بر کتاب
از کتاب معالم الدین و ملاذالمجتهدین
روش متداول در فهم مطالبات شارع مقدس، اکتفا به ظهور صیغ امر و نهی است که در موارد بسیاری دانشپژوه را با ابهامات و اشکالات متعددی روبهرو میکند. نگارنده در این مقاله تلاش کرده است با نقد این روش، شیوهای بهتر و متناسب با محاورات عرفی ارائه کند که عبارت از ملاحظه اقتضائیات متعدد در فضای محاوره است، و بر این باور است که با این روش میتوان از بدفهمیها و ابهامات خلاصی جست و استظهار را از قواعد خشک و یکسویه نجات داد.
اگرچه در علم اصول از مباحث الفاظ و بهویژه اوامر و نواهی بهطور مفصل بحث شده است، طلاب و دانشپژوهان در مراجعه به متون دینی، سرگشتگی و ناتوانی خود را به خوبی احساس میکنند و در مقام فهم مطالبات شارع، با چالشها و ابهامات متعددی روبهرو میشوند. علت اصلی این مسئله دو چیز است:
۱. شارع مقدس در بیان مطالبات خویش، تنها به الفاظ امر و نهی و صیغ آن دو اکتفا نکرده است، بلکه دایره واژگانی شارع مانند عرف متداول، بسیار بیشتر و گستردهتر است؛ برای نمونه، هم در قرآن کریم و هم در روایات از واژگانی مانند:» ینبغی، لاینبغی، حق و باطل، کُتِبَ، فرض، علیکم و... «استفاده شده است، اما در مباحث الفاظ اصول هیچ اثری از بررسی معانی این واژگان و بیان مقتضای آنها دیده نمیشود.
۲. درباره الفاظ امر و نهی و صیغ آن دو نیز تنها به خود این کلمات و ظهور آن دو بسنده شده است، بدون آنکه به قراین عامه و عناصر مؤثر در فهم مراد متکلم توجهی شده باشد.
از این رو جای خالی علمی با عنوان» ادبیات دین «احساس میشود. آنچه در این علم باید مورد بررسی و مداقه قرار گیرد، عبارت است از مفاد و ظهور هریک از امر و نهی با توجه به اقتضائات و فضاهای مختلف صدور آن دو، و نیز بیان الفاظ خاصی که شارع مقدس هنگام صدور حکم الزامی (وجوبی یا تحریمی) یا غیرالزامی (استحباب یا کراهت) به کار میبرد، و بیان اقتضای اولیه هریک از آن الفاظ در صورت عدم قرینه.
هدف اصلی از طرح این موضوع این است که این اندیشه به عنوان ایده و فکری نو، در معرض دید و نقادی اهل فکر و نظر قرار گیرد. بنابراین در بخش آغازین این علم، مفاد و ظهور امر و نهی را با نگاهی به روش مشهور و نقد و بررسی آن، تبیین میکنیم.مؤلف در مقدمۀ کتاب مباحث آن را اینگونه تقسیم بندی میکند: «و رتبنا کتابنا هذا علی مقدمة و اقسام اربعة».مقدمه، همین کتاب معالم الاصول است که از کتاب معالم الدین و ملاذ المجتهدین جدا شده و قسمتهای چهارگانه مربوط به مباحث فقهی است.
مقدمه به دو مقصد تقسیم میشود.مقصد اول بیان فضیلت علم است که از ۳۹ حدیث و آیات زیادی تشکیل شده است. پس از آن، تعریف فقه و موضوع علم فقه آمده است.
مقصد دوم شامل نه مطلب و خاتمه است که تا آخر کتاب ادامه دارد و مهمترین مباحث علم اصول در آن بیان میشود.مطلب اول از مقصد دوم شامل مباحث تعریف کلی و جزئی، حقیقت لغوی و حقیقت شرعی ، مشترک لفظی و حقیقت و مجاز است و مطلب دوم شامل دو مبحث اوامر و نواهی است.
مطلب سوم بحث عموم و خصوص ، مطلب چهارم مطلق و مقید و مجمل و مبین ، مطلب پنجم اجماع ، مطلب ششم اخبار ، مطلب هفتم نسخ ، مطلب هشتم قیاس و استصحاب ، مطلب نهم اجتهاد و تقلید و در نهایت خاتمۀ کتاب بحث تعادل و تراجیح میباشد.