انگلیسها در میان ایرانیان

انگلیس ها در میان ایرانیان

نویسنده: دنیس رایت
مترجم: لطفعلی خنجی
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 247
اندازه کتاب: وزیری لب برگشته - سال انتشار: 1359 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو

مروری بر کتاب

مصور

تا اوایل سده نوزدهم میلادی، از نظر بریتانیا، ایران کشوری دورافتاده و افسانه‌ای بود بطوریکه این کشور اروپایی تا آن تاریخ هیچگاه به‌طور جدی، مرکزی دیپلماتیک مثل کنسولگری یا سفارتخانه و نظایر آن را در این کشور بنیان ننهاد. سال‌های بعد که حراست از هندوستان (مستعمره بریتانیا) برای انگلستان اهمیت پیدا کرد، ایران به عنوان دیوار محافظ هندوستان برای بریتانیا مهم جلوه کرد.

بریتانیا با سیاست درگیری و اختلاف ایران و افغانها؛ سعی داشت جلوی تهاجمات افغانها به هندوستان را بگیرد. او برای ثبات و تمدید دشمنی ایران و افغانها، بنا به تعهدات دو کشور ایران و بریتانیا، به ایران کمک مالی و نظامی هم می‌کرد. ایران به عنوان گذرگاهی برای هندوستان محسوب می‌شد. از این رو بریتانیا تلاش بسیاری می‌کرد تا استقلال و قدرت حکومتی ایران همواره تهدید نشود تا این کشور با حمایت بریتانیا همچون سدی در برابر فرانسه و روسیه از هند محافظت بکند.

در دوران زمامداری کمپانی هند شرقی، مأموران و افسران بریتانیایی به شکلی مخفیانه و گاهی آشکارا، از طریق هندوستان (به حکم امپراتوری بریتانیا) به منظور جمع‌آوری اطلاعات جغرافیایی و بررسی اراضی مناطق مختلف کشوری که تصور می‌شد روزی عرصه جنگ شود، به ایران فرستاده می‌شدند و اطلاعات به دست آمده را تحت کتاب یا گزارش به چاپ می‌رساندند.

نویسنده‌ی کتاب، سردنیس رایت، متولد 1911 در سال‌های 1953 کاردار سفارت انگلیس در تهران بود؛ زمانی که میهن‌پرستان ایرانی به رهبری دکتر محمد مصدق در پی ملی کردن نفت ایران بودند. ده سال بعد از او مجددا به ایران آمد و این‌بار تا سال 1971 با سمت وزیرمختار انگلیس در تهران اقامت داشت. وی در دوران پس از جنگ ماموریت‌های سیاسی مختلفی را در اتیوپی (1959 - 62)، رومانی، ترکیه، چکسلواکی، و ایالات متحده‌ی آمریکا به انجام رسانیده است.

کتاب حاضر به طور مستند و دقیقی توسط این دیپلمات انگلیسی، با توجه به منابع و مآخذ اکثرا سیاسی وزارت امور خارجه‌ی انگلیسی و بایگانی مستعمره‌ی هند در وزارت امور خارجه و سایر منابع انگلیسی تالیف گردیده است. اگرچه کتاب از دیدگاه یک تاریخ‌نگار و سیاست‌پیشه‌ی انگلیسی به رشته‌ی تحریر کشانیده شده است. معهذا دارای نکات مستند و شواهد تاریخی جالب دوران قاجاریه تا کودتای سوم اوت 1299 می‌باشد".

نویسنده ، ضمن بررسی چگونگی پیدایش علایق بریتانیا به ایران و صحنه‌ی سیاسی آتی این کشور، به روابط میان انگلیس و ایران و تاثیرگذاری این کشور در تمام شئونات زندگی سیاسی و اجتماعی ایران پرداخته شده است. چگونگی تحمیل شرایط برای عقد قراردادها و موافقت‌نامه‌های زیان‌بار برای ایران و ایرانیان از سوی استعمار انگلیس و دخالت انگلیسیان در کلیه‌ امور داخلی این سرزمین، به ویژه طرح مستندات جدیدی در باب دخالت انگلستان در انجام کودتای سوم اسفند 1299 رضاخان و انحلال دودمان قاجار از دیگر بخش‌های کتاب هستند.