انقلاب تاریخ نگاری فرانسه

انقلاب تاریخی فرانسه

نویسنده: پیتر برک
مترجم: کامران عاروان
ناشر: تاریخ ایران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 176
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1389 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

مکتب آنال (1989 - 1929)

کتاب دربارهٔ سه نسل از مورخان مکتب آنال و نوآوری های آن ها در عالم تاریخ نگاری است و نام کتاب نه نوعی ابهام بلکه ایهامی است که پیتر برگ از قصد به کار گرفته است؛ چراکه خود نویسنده در همه جای کتاب، بر اساس مفهوم پردازی ها و اصطلاحات مرسوم در نگارش تاریخ انقلاب سیاسی فرانسه است که به تشریح تاریخ مکتب تاریخ نگاری آنال پرداخته است. 

هدف این کتاب، توصیف، تحلیل و ارزشیابی دستاوردهای مکتب آنال است و بخش پایانی کتاب هم به واکنش های مختلف، چه ستایشگرانه و چه نقادانه، به مکتب آنال پرداخته و مقبولیت آنال در نقاط مختلف جهان و رشته های گوناگون را شرح دادده است.

کتاب که با سخن مترجم آغاز می شود از یک مقدمه و پنج فصل تشکیل شده است. در مقدمه نویسنده هدف اصلی از نگارش کتاب را ایجاد فرصتی برای خواننده دانسته است که نهضت آنال را بتواند به عنوان یک کل بنگرد.او خود در این مسیر از شیوه‌ی تاریخ‌نگاری بهره‌گرفته و به نوعی تاریخ نهضت آنال را در سه نسل دنبال کرده است.

نویسنده این کتاب را رساله‌ای شخصی نیز می داند چراکه خود در طول این سی‌سال از همراهان آنال بوده است؛ با این حال تصریح می کند که با حسرت در برابر وسوسه‌ی نگارش مطالعه‌ای مردمنگارانه از ساکنان بلوار پنجاه و چهارم راسپیل - نیاکان، ازدواج‌های درونی، انجمن‌ها و شبکه های پشتیبان آنها، شاگردی کردن، شیوه‌ی زندگی، ذهنیت ها و غیره- پایداری کرده است؛ حسرتی که خواننده هم در آن شریک است.

اهمیت و تاثیرگذاری مکتب یا به تعبیری نهضت آنال با همه دستاوردهای عینی و ذهنی آن چنان گسترده است که می‌توان با قاطعیت، سهم آنال را در رشد و توسعه تاریخ‌نگاری قرن بیستم بسیار چشم‌گیر دانست. نگرش جهانی و بلندمدت به رویدادهای تاریخی، پرهیز از یکسونگری و یا دست‌کم‌گیری رخدادهای خرد و متنوع تاریخی، نگاه مردمی و فرودستی به گروه‌ها و طبقات مورد غفلت در تاریخ و غیره از ویژگی‌های منحصر به فرد این گروه است.

فعالیت‌های فراگیر بین‌ رشته‌ای این گروه با خلق آثار سترگ و کلاسیک نیز قابل ذکر است. اثر حاضر، با هدف تجزیه و تحلیل دستاوردهای مکتب آنال به نگارش درآمده است. در این اثر نقطه آغازین این حرکت، سردمداران این مکتب، اندیشه‌ها، آثار و دستاوردها و تاثیرگذاری‌های ملی و فراملی آنالی‌ها بازگو شده است. نویسنده تاریخ انتقادی از نهضت مرتبط با نشریه آنال، از بنیان‌گذاری‌اش در سال 1929 میلادی تا حال حاضر را ارائه می‌دهد. این نهضت، مهم‌ترین نیروی یگانه در توسعه آن‌چه که تاریخ نوین می‌نامند، بوده است.

در فصل نخست به " نظام تاریخ‌نگاری پیشین و نقد" آن پرداخته می‌شود. جریان مسلط تاریخ‌نگاری از عصر هرودت و توسیدید در غرب، روایت رخدادهای سیاسی و نظامی بود. این جریان در عصر روشنگری به چالش کشیده شد.

از میانه‌ی قرن هجدهم برخی از اندیشمندان و مورخان به" تاریخ جامعه" یعنی تاریخی که منحصر به جنگ و سیاست نبود توجه کردند؛ به عنوان مثال قوانین و تجارت ،مسائل اخلاقی و طبایع محور توجه اثر معروف رساله طبایع و آداب ملل ولتر بود. اما تا 1900م. همچنان مورخان حرفه‌ای دلبسته‌ی تاریخ سیاسی بودند

در این دوره با رواج شیوه‌های علوم اجتماعی و تفکر اجتماعی، امپریالیسم تاریخ سیاسی شکسته شد. مورخان اقتصادی نقش مهمی در انشقاق از تاریخ سیاسی داشتند و رشته‌ی نوین جامعه‌شناسی نیز انتقادات جدی بر رویدادنگاری سیاسی و نظامی حاکم بر تاریخ‌نگاری غرب وارد کرد. به عنوان مثال کنت جریان مسلط تاریخ‌نگاری را "تفصیلات خرد کودکانه" نامید واز " تاریخ بی نام و نشان ها" حمایت کرد. هربرت اسپنسر نیز زندگی نامه‌ی شاهان را آنچنان کم مایه دانست که حتی چیزی برای آموزش کودکان هم ندارند و روشنی بخش علوم اجتماعی نیستند.