الهیات محیط زیست

نویسنده: مصطفی محقق داماد
ناشر: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
زبان کتاب: فارسی - عربی
تعداد صفحه: 265
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1393 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

بحران زیست محیطی که زندگی بشریت معاصر با آن مواجه است را بایستی جدای از ریشه های زیست شناسی و تجربی آن و آنچه در حوزۀ علوم طبیعی و زیستی و تکنولوژی مطرح میشود مورد بررسی قرار داد، زیرا بی شک از نوع بحران فکری و اخلاقی است و مادام که نگاه بشر به زندگی و جهانی که در آن میزید و محیطی که او را احاطه کرده است تغییر نیابد قابل حل نخواهد بود...

معضلات و مشکلات زیست محیطی که با پیشرفت‌های صنعتی گریبان‌گیر جوامع و انسان‌ها شده است، ساخت و پرداخت نگرش‌های نوینی را در اصلاح مسائل محیط زیستی می‌طلبد. این نگرش‌ها نه تنها باید در حوزه‌ علوم زیستی و تجربی و تکنولوژیک به‌سامان شود؛ بلکه باید از دیدگاه اخلاقی و ارزش‌های انسانی نیز به آنها پرداخت. مسائل زیست محیطی ساختاری اخلاقی دارد و بی‌شک از بحران‌‌های فکری بشر کنونی محسوب می‌شود. از این رو باید از دیدگاه تربیت اخلاقی بشر امروز نیز به آن نگریست.

«الهیات محیط زیست»، برگرفته از برخی سخنرانی‌های استاد دکتر سید مصطفی محقق داماد در کنفرانس‌های بین‌المللی درباره‌ دیدگاه الهیات نسبت به محیط زیست بوده است.آیت الله محقق داماد باور دارد که مشکلات زیست محیطی جهان جدا از بحث زیستی و تجربی، بدین دلیل است که آدمی خود را در احاطه‌ خداوند نمی‌داند و ذات لایتناهی الهی را به عنوان محیط زیست حقیقی باور ندارد. وی جدایی انسان و استقلالش از زیست بوم خود و در پس آن جدایی از محیط زیست الهی را سرچشمه‌ تباهی و بحران محیط زیستی حال حاضر جهان می‌انگارد.

کتاب الهیات محیط زیست در یازده بخش تدوین شده است. مدرنیته و تقدس‌زدایی از طبیعت، رابطه‌ بحران محیط زیست و جهان بینی، ادیان و محیط زیست، دیدگاه قرآن درباره‌ محیط زیست، رابطه رفتار و اعمال انسان با حوادث طبیعی، تاریخ تمدن ایران در رفتار با محیط زیست، تجلی کلام الهی در طبیعت، فقه محیط زیست، از جستار‌هایی است که محقق داماد در این کتاب به آنها پرداخته است.

این کتاب با استناد به حدود 200 آیه از قرآن کریم در سراسر کتاب، در بخشی زیر عنوان دیدگاه قرآن درباره محیط زیست به تبیین و واکاوی برخی نکات و واژه‌های قرآنی مرتبط با محیط زیست مانند سوگندهای قرآنی به مظاهر طبیعت و واژه‌هایی مانند المحیط و الارض می‌پردازد.

مؤلف در تفسیر آیات مربوط به نظر برخی دانشمندان مانند ویلیام چیتیک و حکما و شاعران و فلاسفه  مسلمان مانند سعدی، ابن سینا ، ملاصدرا ، فارابی و علامه طباطبایی اشاره داشته است.