المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی

المصباح المنیر فی غریب الشرح للکبیر الرافعی

نویسنده: احمد بن محمد بن علی الفیومی
ناشر: دارالهجره
زبان کتاب: عربی
تعداد صفحه: 712
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1362 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

دو جلد در یک مجلد

«المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی» اثر احمد بن محمد بن علی الفیومی، از کتب لغت که یک فرهنگ عربی به عربی به شمار می‌رود و مولف به صورت گزینشی در انتخاب واژگان عمل کرده است.
وی در این اثر، کلمات غریب شرح الوجیز (شرح الوجیز در فروعات فقه مذهب شافعی اثر غزالی است) را جمع آوری کرده و تعدادی از لغات و الفاظ مشتبهه به آن اضافه کرده است. مولف در این کار از هفتاد کتاب کمک گرفته است و در سال ۷۳۴ ق آن را به اتمام رسانده است.

کتاب در یک جلد و بر اساس حروف الفباء (با توجه به حروف اصلی کلمه)، و رعایت ترتیب حروف اصلی (فاء الفعل، عین الفعل، لام الفعل) تدوین شده است. وی در اسامی، ابتدا واژگانی را که مکسور الاول هستند ذکر کرده؛ سپس مضموم الاول در پایان مفتوح الاول را ترجمه نموده است و افعال نیز به ترتیب رایج طبق وزنشان مرتب و ترجمه نموده است.

در ترتیب کتاب، کلمات رباعی و خماسی را همراه با کلمات ثلاثی ذکر کرده است؛ البته مولف در این کار سعی کرده که بین حروف کلمات رباعی و خماسی با ثلاثی اتحادی در حروف اصلیشان ایجاد کند؛ مثلا «برقع» را همراه با «برق» آورده است؛ زیرا برقع از جهات حروف با برق متفق است. وی احادیث بسیاری به عنوان شاهد مثال در کتاب ذکر می‌کند.

مولف در بسیاری از موارد شرح لغوی کلمه را رها کرده و به بررسی معنای فقهی آن پرداخته است (به عنوان مثال خوب است شرح کلمه روح را در این کتاب مطالعه نمائید)، همچنین طرح بعضی مسائل فقه اللغه و مباحث ادبی نیز در قسمت‌های مختلف کتاب ذکر کرده است. لازم به ذکر است که توجه به تذکیر و تانیث و سعی در ذکر جمع‌های اسامی در کتاب قابل توجه است و دلالت بر دقت مولف می‌کند.