المباحث النحویه ؛ شرح فارسی بر سیوطی ؛ چهار جلدی

المباحث النحویه ؛ شرح فارسی بر سیوطی

نویسنده: سیدمحمدجواد ذهنی تهرانی
ناشر: پیام محراب
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 2142
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار:  1376 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو  _ نو

مروری بر کتاب

ترجمه و شرح البهجة المرضية جلال الدين سيوطى‌

شرحی است به زبان فارسی بر کتاب «البهجة المرضية في شرح الألفية» یا «النهجة المرضية» نوشته جلال‌الدین عبدالرحمن بن ابی‌بکر سیوطی شافعی (849-‌911ق) که خود شرحی است مزجی بر کتاب «الألفية في النحو» ابن مالک، ابوعبدالله جمال‌الدین محمد بن عبدالله بن مالک طایى جیانى .

از بین شرح‌های بسیاری که بر الفیه نگاشته شده، «البهجة المرضية» یا «النهجة المرضية»، از شهرت فراوانی برخودار است که استفاده از اصطلاحات منطقی، استشهاد فراوان به شعر، استشهاد گسترده به قرائات قرآنی، استشهاد به روایات، اشاره به لهجه‌های مختلف زبان عربی، اشاراه به مباحث اصول نحو، پرداختن به دیدگاه دو مکتب نحوی بصره و کوفه، پرداختن به دیدگاه دیگر نحویان و نقل مطلب از کتاب‌های دیگر ابن مالک، از جمله ویژگی‌های آن می‌باشد.

از جمله ویژگی‌های مهم کتاب، شرح و توضیح مطالب به زبان پارسی روان، با استفاده از عبارات سلیس، به‌همراه تجزیه و ترکیب اجمالی اشعار الفیه، به‌اضافه ترجمه و شرح و توضیح عبارات سیوطی و شرح شواهد و امثله آن می‌باشد . روش شرح، بدین صورت است که ابتدا ابیات الفیه ابن مالک ذکر شده و سپس، به تجزیه و ترکیب کلمات و عبارات آن، پرداخته شده است و سپس، ترجمه فارسی بیت، ذکر شده است. در ادامه، شرح عربی کتاب سیوطی آورده شده و به دنبال آن، به شرح و ترجمه فارسی کتاب سیوطی، پرداخته شده است....

بسم اللّه الرّحمن الرّحيم‌

حمد و سپاس شايسته و زيبنده منعمى است كه ما را از نعمت وجود و اظهار آثار آن‌ بهره‌مند فرمود و سلام و تحيّت زبانى و قلبى بربهترين فرستاده‌گان و شريفترين انبياء عظام وجودمقدّس پيامبر خاتم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و بروالاترين موجودات بعد از حضرتش جناب‌حضرت علوى سلام اللّه القدسى عليه و براكمل و اتمّ نسخه خلقت حضرت صدّيقه طاهره عليه اسلام اللّه و براولاد و ذرارى اطهرش يعنى ائمّه هدى سلام اللّه عليهم اجمعين خلفا عن سلف سيّمابقيّة اللّه مولانا حضرت صاحب العصر عجّل اللّه تعالى فرجه الشّريف.

امّا بعد بعرض تمام دوستداران علم و ادب مى‌رساند كه در ميان كتب ادبى و نحوى كه در بين اهل سنّت تا بكنون برشته تحرير درآمده كتاب موسوم به « البهجة المرضيّه» تأليف جلال الدّين‌ عبد الرّحمن بن ابى بكر السّيوطى معروف به « سيوطى » از تأليفات كثيرة الدّوران و پراهميّتى است‌ كه بسبك شرح مزج برالفيّه ابن مالك نحوى تنظيم‌يافته و اهل فضل و دانش مى‌دانند كه غالبا نوشته‌جات و كتبى كه روش تدوين آنها چنين باشد از صعوبت و اغلاقى برخوردار بوده كه مطالعه‌ كننده‌گان را در زحمت و مشقّت قرار مى‌دهد و شاهد و گواه براين گفتار شروح و حواشى بسيارى‌ است كه براين قبيل كتب كه خود حاكى از مبهم بودن مطالب برنوع قارئين است مى‌باشد.

از اينرو بموجب تقاضا و درخواست زيادى كه از اين حقير جهت ترقيم و تنظيم شرحى فارسى بر كتاب مزبور گرديده داعى خود را موظّف ديدم كه شرحى به زبان پارسى روان و عبارات سليس بر آن نگاشته و در آن تمام اشعار متن را تجزيه و تركيب اجمالى باضافه ترجمه و نيز شرح و توضيح در ذيل شرح عربى آن داده و كلّيّه شواهد و امثله در آن باعمّ از منظوم و منثور را بمقدارى كه باعث‌ ملال و كلال‌خاطر نشود توضيح دهم و تا آنجائيكه مقتضى بود مشكلات و غوامض را روشن و واضح نموده و از تفصيل و اطاله سخن حتّى الامكان اجتناب كرده‌ام و نام آنرا المباحث النّحويّه فى‌ شرح البهجة المرضيّه نهادم و از خداوند متعال درخواست عفو و غفران داشته و از حضرتش تقاضا دارم‌ كه اين تحفه ناقابل را از اين‌رو سياه خالصا لوجهه پذيرفته و اگر ثوابى برآن مترتّب است جهت‌ ارواح مؤمنين و مؤمنات بالاخصّ علماء ماضيين منظور دارد