قرآن کریم ؛ ترجمه مهدی الهی قمشه ای

قرآن کریم

مترجم: مهدی الهی قمشه ای
ناشر: دارالثقلین
زبان کتاب: عربی - فارسی
تعداد صفحه: 892
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1384 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب 

ترجمه سی جزء کامل ،نوع خط نسخ ، ترجمه خط به خط زیر نویس

شادروان الهى قمشه‌اى از اصول علمى و نظرى ترجمه چندان که باید و شاید (در مقایسه با کسانى چون شادروان پاینده یا آقاى عبدالمحمد آیتى یا دیگران که مترجمان حرفه‌اى و پرکار بوده‌اند) باخبر نبوده است. در مجموع این ترجمه (مراد طبع ویراسته آن است)، ترجمه‌اى خوشخوان، تفسیر آمیز و آزاد است. این ترجمه ارزش تاریخى و تأثیر روان شناختى‌اش بیش از ارزش علمى و بالفعل و آکادمیک آن بوده است، به این شرح که این ترجمه در 55 سال پیش و در طول نیم قرنى که صدها بار چاپ و تجدید چاپ شده و در میلیون‌ها نسخه منتشر گردیده، بیش و پیش از هر ترجمه‌اى به خوانندگان عادى و دوستداران قرآن و فهم معانى و معارف آن، نشان داده است که سبک و سیاق قرآن مجید، آن گونه که ترجمه‌هاى تحت اللفظى هزار ساله، نشان داده‌اند، جسته- جسته نیست و این یعنى رمیدگى خاطر و هراس ذهنى میلیون‌ها مؤمن مسلمان فارسى زبان را از بین بردن به عبارت دیگر رهیافت کلى شادروان قمشه‌اى به صرافت طبع و ذوق سلیم و فطرت مستقیمش به ترجمه قرآن درست و علمى بوده است، اما در جزئیات و فرعیات و مفردات و ترکیبات و مسائل صناعى و فنى ترجمه کمبودهایى داشته است.

کار او را با رسالت تاریخى - فرهنگى نیما یوشیج (على اسفندیارى) پدر و بانى شعر نو فارسى مى‌توان مقایسه کرد که ابتکار و به قول قدما بدعت حسنه یعنى نوآورى سنجیده‌اى به میان آورد و به جاى روزنه، دروازه‌اى به روى شعر تکرار مکرراتى و کلیشه پرداز یکصد سال اخیر فارسى باز کرد و دیدها و دیدگاه‌ها و نگاه‌ها را اصلاح کرد، ولو آن که بپذیریم خودش نمونه‌هاى درخشان یا مهمى از شعر نو عرضه نکرد. پیش از مرحوم قمشه‌اى، بصیرالملک و همزمان با او عبدالحسین آیتى (آواره) و اندکى پس از او مترجم توانایى چون ابوالقاسم پاینده هم به همین راه رفتند.

نخستین چاپ ترجمه شادروان قمشه‌اى در سال 1323 ش انجام گرفته و از سوى کتابفروشى اسلامیه به صورت گراورى منتشر شده و براى اول بار در تاریخ ترجمه، شاید به اقتباس از بعضى ترجمه‌هاى اروپایى قرآن کریم به صورت صفحه به صفحه است، نه زیرنویس یا بین السطور یعنى یک صفحه (دست راست) متن قرآن مجید است و یک صفحه (دست چپ) ترجمه با ذکر شماره مسلسل آیات در جاى خود.

استاد میرخانى بار دیگر همین ترجمه را با اصلاحاتى که مترجم در ترجمه خود وارد کرده بود، در سال 1339 ش بازنویسى و خوشنویسى کرده که در سال 1342 ش از سوى همان ناشر انتشار یافته است. سپس چه بسا با اجازه مترجم، سایر ناشران نیز کمر همت به تجدید طبع این ترجمه، به صورت خوشنوشته یا حروفى (حروفچینى شده) بسته‌اند.