العصر الجاهلی ؛ تاریخ ادبی عرب

العصر الجاهلی

نویسنده: شوقی ضیف
مترجم: علیرضا ذکاوتی قراگزلو
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 503
اندازه کتاب: وزیری لب برگشته - سال انتشار: 1364 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : صفحات نو ؛ جلد کتاب رنگ پریدگی و ساییدگی مختصری دارد

مروری بر کتاب

تاریخ ادبی عرب

اثر حاضر به تاریخ ادبی عرب قبل از اسلام، همراه با معرفی شعرای برجسته آن زمان می پردازد. این کتاب، ترجمه بخش اول کتاب العصرالجاهلی از دوره تاریخ الادب العربی تالیف دکتر شوقی صنیف نویسنده مصری است. در این کتاب چهارتن از نامدارترین شاعران جاهلی یعنی امراءالقیس، نابغه بیانی، زهیر واعشی را که از نظر مکان، زمان سبک و بینش نمایندگان شاخص و مشخصی هستند، مورد بررسی قرار می گیرد.

در این اثر ادبیات عرب و تحولات آن به لحاظ تاریخی از عصر جاهلی تا اسلامی و عصر عباسی و به لحاظ جغرافیایی از جزیرة‌العرب و عراق تا موریتانی و سودان مورد مطالعه قرار گرفته است.کتاب ، تاریخ ادبیات عرب را در عصر جاهلی به‌تفصیل مورد بررسی قرار می‌دهد و جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی‌ ، فکری‌ و دینی را ترسیم می‌کند و دگرگونی‌های زبان عربی را تا دوره اسلامی بیان می‌کند و چگونگی به کار بردن لهجه قریش را از طرف اقوام عرب‌ جاهلی به‌عنوان زبان عربی ادبیات‌ و بیان‌ استعداد‌ خود شرح می‌دهد.

این جلد از کتاب‌ صحت‌ و سقم‌ شعر جاهلی و انتساب آن به منابع و تدوین و روایت آن را مورد بررسی قرار می‌دهد و به ویژگی‌های معنوی، لفظی و موسیقیایی آن توجه شایانی‌ نشان‌ می‌دهد‌. در‌ این مجلد از شعرایی مانند امرؤالقیس، نابغه‌، زهیر‌ و اعشی به‌تفصیل سخن رفته‌ است و تعدادی از شاعران جنگاور و شعرای ممالیک به‌تفصیل موردبحث قرار گرفته‌اند، همچنین‌ گونه‌های‌ نثر‌ جاهلی اعم ‌از قصه‌ها، ضرب‌المثل‌ها و سجع و خطابه‌ مورد و بررسی قرار‌ گرفته‌اند. مؤلف با ذکر این ویژگی‌ها، نموداری تاریخی تحلیلی و انتقادی را از ادب جاهلی و ناموران و چهره‌های درخشان آثار‌ شعری‌ و دواوینشان‌‌ ارائه می‌دهد.

از‌ مطالعه‌ فهرست موضوعات این جلد واضح می‌گردد، مؤلف این کتاب از روش پیشینیان خود پیروی نمود. و در‌ تقسیم‌بندی‌ دوران‌های ادبی نظر خاصی نداشته است. حال اگر بگوییم وی شیوه و اصول‌ متعارف‌ مورخان ادبیات را به کار برده است‌. ناگزیریم‌ بپرسیم‌ پس نوآوری او در کجاست؟ جواب‌ این‌ پرسش از مطالعه این کتاب‌ و مقایسه آن با مؤلفات دیگر که در این‌ مباحث‌ نگاشته شده است روشن می‌گردد‌.