افلاطون

نویسنده: کارل یاسپرس
مترجم: محمدحسن لطفی
ناشر: خوارزمی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 200
اندازه کتاب: رقعی لب برگشته - سال انتشار: 1357 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو

مروری بر کتاب

در نوشته های افلاطون، تقریبا تمام اندیشه ها در جامۀ گفت و گو (دیالوگ) عرضه می شوند، در حالی که هیچ یک از گفت و گو کنندگان همواره در آنچه می گوید محق نیست. از این گذشته، بحث در اکثر رساله ها به بن بست می انجامد و گفت و گو به پایان می رسد بی آن که گفت و گو نتیجه ای داشته باشد. گاه هم آن جا که که نتایج جزئی بر یکدیگر استوارند و منتظریم که نظریه ای کلی و قاطع روی بنماید، سقراط با یک نیشخند، همۀ نتیجه ها را نقش یر آب می کند.

علاوه بر این ها، بارها از زبان سقراط می شنویم که اصلا دانش آدمی ناچیز است و چون خواب و خیالی مبهم؛ و یگانه چیزی که فیلسوف می داند این است که هیچ نمی داند؛ از این رو صفت بارز فیلسوف، عشق به دانایی و جستجوی دائم است. اروس، خدای عشق نیز که مراد و مقتدا و بر انگیزانندۀ فیلسوفان است، همین حال را دارد . . . و همواره از تلاش باز نمی ایستد . . . و هر چه به دست آورد زود از دست می دهد؛ و همواره حالتی میان دانایی و نادانی دارد.

بار دیگر در رسالۀ فایدروس، سقراط می گوید: "فیلسوف هرگز آماده نمی شود اندیشه های خود را به حرف ها و کلمه هایی بسپارد که نه از خود دفاع می توانند کرد و نه حقیقت را به کسی می توانند آموخت. "بار دیگر در نامه شماره هفت از زبان خود افلاطون می شنویم: دربارۀ نویسندگانی که چه امروز و چه در آینده ادعا کنند که از مطالب اصلی فلسفۀ من چیزی می دانند، فاش گویم که آنان، بنا به عقیده ای که من دربارۀ فلسفه دارم، از فلسفه کوچک ترین خبری ندارند. در مورد آن مطالب اصلی، هیچ گونه نوشته ای از من به وجود نیامده است و در آینده نیز پیدا نخواهد شد.

از این رو هر کس که با آثار افلاطون سر و کار می یابد همواره در برابر این پرسش قرار می گیرد که آیا چیزی که بتوان آن را فلسفۀ افلاطون نامید، وجود دارد یا خیر؟ آیا اصلاً افلاطون در نوشته هایش حرف قاطع و منجزی دارد یا خیر؟ به خاطر همین مسأله، افلاطون در جایگاه یگانه ای در فلسفه قرار می گیرد. در قرن نوزدهم شلایر ماخر (فیلسوف و افلاطون شناس آلمانی) بدین نکته متفطن می شود که در نوشته های افلاطون، دیالوگ عنصر ضروری فسفه اوست، نه این که تنها شکلی ظاهری داشته باشد.