افشار ؛ دستبافت های ایلات جنوب شرقی ایران

افشار 

نویسنده: پرویز تناولی
مترجم: امین نشاطی
ناشر: یساولی
زبان کتاب: فارسی - انگلیسی
تعداد صفحه: 258
اندازه کتاب: رحلی گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1389 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

مصور - رنگی - گلاسه

دستبافت های ایلات جنوب شرقی ایران

کتاب حاضر که به دو زبان فارسی و انگلیسی به نگارش در آمده، دربردارنده اطلاعاتی پیرامون دستبافت‌های ایل افشار ساکن در کرمان از قبیل قالی، قالیچه، مفرش، رکعت، خرجین، قرآن دان، چپق‌دان و توتون دان، و… به همراه تصویرهای متعدد است.

افشارها پدیده‌ای استثنایی در میان اقوام چادرنشین هستند که بیش از هر قوم دیگری در حرکت بوده و با مردمان بیشتری درآمیخته‌اند و فرشهای آنان از شهرت جهانی برخوردار است. به همین دلیل دستبافتهای آنان باید با دیدی جدا از فرش دیگر قبایل ایران از جمله قشقایی، ترکمن و بلوچ مورد بررسی قرار گیرد.

کتاب حاضر دارای متن دو زبانه است که در آن توضیحات متن فارسی به طور کامل با ترجمه انگلیسی آورده شده است. در این کتاب با اشاره به تاریخچه پیدایش افشارها در ایران، موقعیت جغرافیایی، جمعیت و مراکز تجمع آنان، اطلاعات کامل و دقیقی دربارة ساختار فرش افشاری، قواره‌های فرش افشار و مسند، طرحها و نقشهای فرش آنان ارائه شده و انواع دستبافتهای افشار و رنگ‌آمیزی و نقش‌پردازی آنها مورد بررسی قرار گرفته است؛ ازجمله زیراندازهای تخت، محفظه‌های افشاری، مفرش، رکعت، خرجین، نیم‌خرجین، قرآن‌دان، قاشق‌دان، قلیان‌دان، نمکدان، آیینه‌دان، چپق‌دان و پوششهای اسب. تصاویر بسیار زیبا و منحصر‌به‌فردی نیز از گونه‌های مختلف دستبافتهای افشار در این کتاب گرد آمده است که علاوه بر وسعت نظر بافندگان آنها، بیانگر آن است که آنان از هر چمنی گلی چیده و آن را بر بافته‌های خود نقش زده‌اند.

«افشار» را می‌توان کتاب جامعی درخصوص افشارها با رويکرد معرفی دستبافته‌های آن‌ها دانست که ثمره تلاش و تحقيقی ميدانی و کتابخانه‌ای است. اطلاعات تاريخی کتاب در مورد افشارها بسيار کامل و راهنما می‌باشد و به عبارتی در حدو 15 درصد از کتاب را شامل می‌شود. در اين بخش به سابقه تاريخی و موقعيت جغرافيايی و بومی و مردم شناسی افشارها و اختصاصاً افشارهای کرمان پرداخته شده است.

در اين بخش، از اسناد، نوشته‌های تاريخی و نقشه‌ها و نمودار پراکندگی افشارها به نحو مطلوبی در بيان شرايط و موقعيت جغرافيايی آن‌ها استفاده شده و يک تاريخ نگاری مستند را ارائه می‌دهد. همينطور تصاوير زيبايی از مناطق افشار نشين دارا می‌باشد که فضای لازم را به نوعی تصوير سازی می‌نمايد. در ادامه مشخصات کلی فرش افشار و ورود نام فرش افشار به ادبيات فرش را می‌خوانيم. مشخصات تاريخی و سير تحول و انواع فرش‌های افشارها، ابعاد فنی و تکنيکی با توضيحات توأم با تصوير جهت فهم بهتر مطالب و همچنين وضعيت توليد، تجارت و صادرات آن در دوره‌های تاريخی و به نوعی سرگذشت آن به خوبی پرداخته می‌شود که حاصل مجموعه‌ای از مطالعات اسنادی و ميدانی است.

مسئله‌ای که در بخش پژوهش‌های فرش معمولاً همراه با هم نيست و مشکلاتی را شامل می‌شود. معرفی ابعاد تکنيکی و فنی بافت فرش افشار همچنين ساختار فرش در بين اقوام مختلف افشار و بيان ويژگی منحصر به فرد هر يک از اين اقوام نيز قابل تأمل و جالب است. قواره‌های فرش افشار، تعيين قدمت، طرح ونقشه و تمايز بين فرش‌های افشار و افشار گونه از ديگر بخش‌های معرفی فرش افشار در اين کتاب است. معرفی هريک از مناطق افشار باف کرمان نظير سيرجان، بافت و اقطاع، بردسير، شهر بابک و دهج، جيرفت، کوهی و اسفندقه نيز بخش ديگری از اين کتاب را تشکيل داده است.

در ادامه انواع مختلف دستبافته‌های افشار نظير مفرش، زيراندازهای تخت باف، سفره، محفظه‌های افشاری، رکعت، خرجين، نيم خرجين، قاشق دان، قليان دان، آئينه دان، نمکدان، چپق دان و توتون دان، قرآن دان، پوشش‌های اسب و ... مورد بررسی قرار گرفته‌اند و توضيحات جالب و خواندنی در مورد کاربرد و نقوش روی آن‌ها آورده شده است. پايان بخش کتاب تصاوير فرش‌ها و ساير دستبافته‌های افشاری است که با مجموع بيش از 105 تصوير از انواع دستبافته‌های افشار مجموعه کاملی را به همراه توضيحات تکميلی از محل بافت، اندازه، قدمت و توضيحات نقش و نگار و رنگ آميزی آن ارائه می‌دهد.