افسانه خوان عرفان

افسانه خوان عرفان

نویسنده: حسین خندق آبادی
ناشر: موسسه توسعه دانش و پژوهش ایران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 296
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1386 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : در حد نو

مروری بر کتاب

مصور

نگاهی به اندیشه ، آثار و افکار پروفسور آنه ماری شیمل

کتاب حاضر با شرح احوال، آثار و افکار "آنه ماری شیمل "آغاز شده در پی آن کتاب‌های فارسی و کتاب‌های خارجی و مقالات انگلیسی ایشان معرفی شده است و در صفحات پایانی ترجمه منظوم چند قطعه شعر از پروفسور "آنه ماری شمیل "توسط بهاء‌الدین خرمشاهی و محمدحسین خواجه‌زاده به طبع رسیده است . 

یوهان ولفگانگ گوته ،‌ شاعر و نویسنده و دانشمند آلمانی از شهرت جهانی برخوردار است و او را کمابیش همه می شناسند. گوته در میان آثار ادبی و علمی بی شماری که از خود به جا گذارده است، کتابی به نام «دیوان غربی شرقی» دارد که در کنار درام مشهور «فاوست»، ‌در شمار معروف ترین آثار اوست و بی شک یکی از علل شهرت او در مشرق زمین نیز همین اثر است. گوته در این کتاب چنان که خود نیز در نامه ای اشاره کرده است قصد دارد که به گونه ای دل زنده و دلپذیر ، غرب و شرق را به هم پیوند زند و فرهنگ این دو جهان را با هم قرین و دمساز کند.

صد و هفتاد سال پس از خاموشی گوته، ارجمند بانویی از مردم آلمان، از آغاز دوران جوانی تا امروز که هشتاد سال از عمر پربارش می گذرد، با عزم راسخ و کار پررنج، در راه تحقق آرزوی دیرینه گوته گام زده است و از هیچ تلاش و کوششی برای شناخت و شناساندن فرهنگ مشرق زمین فروگذار نکرده است. او که سال ها در دانشگاه و نهادهای پژوهشی اروپا و آسیا و آمریکا به تدریس و تحقیق اشتغال داشت،‌ پیوسته بسان «سفیر فرهنگی» میان شرق و غرب در گشت و گذار است. از این رو شگفت آور نیست که از لاهور تا لیدن، از قونیه تا کمبریج، از تهران تا توبینگن،‌ از آنکارا تا اوپسالا و از پیشاور تا وین، نام پروفسور آنه ماری شیمل بر سر زبان مردمان فرهیخته افتاده است.

آنه ماری برگیت شیمل در سال 1922 میلادی در شهر «ارفورت» در مرکز آلمان،‌ در خانواده ای پروتستان آیین چشم به جهان گشود. از همان آغاز دوران نوجوانی علاقه وافری به آموختن زبان های شرقی داشت. پانزده ساله بود که به فراگرفتن زبان عربی پرداخت در سن شانزده سالگی دوره دبیرستان را به پایان رساند و مراحل تحصیلات دانشگاهی را نیز به همان سرعت پشت سر گذاشت.

نخست در دانشگاه برلین تحصیل در رشته های زبان و ادبیات عربی و علوم اسلامی را آغاز نمود و در سال 1941 در سن نوزده سالگی با اخذ درجه دکتری از این دانشگاه فارغ التحصیل شد. مدتی در وزارت امور خارجه به عنوان مترجم به کار اشتغال داشت. سپس از ژانویه سال 1946 تا سال 1953 در دانشگاه «ماربورگ» به تدریس در رشته های زبان و ادبیات عربی و معارف اسلامی پرداخت و در همین دانشگاه، ضمن تدریس، در سال 1951 دوره دکتری تاریخ ادیان را نیز به پایان رساند.

دانشکده الهیات اسلامی دانشگاه آنکارا در سال 1954 استاد شیمل را برای تدریس در رشته تاریخ ادیان به این دانشگاه دعوت کرد. دوران اقامت در ترکیه فرصت مناسبی بود تا بانو شیمل در گستره ادبیات کلاسیک ترکی و نیز در زمینه مسائل اسلام در دنیای جدید به تحقیقات دامنه دار دست زند که ثمره آن تالیفات مهمی است که بعدا به آنها اشاره خواهم کرد. از سال 1961 به مدت شش سال به عنوان استاد و مشاور علمی در رشته های زبان و ادبیات عربی و علوم اسلامی در دانشگاه بن به تدریس اشتغال داشت. در سال 1967، نخست به عنوان استاد و سپس از سال 1970 اختیاردار کامل کرسی تدریس تاریخ ادیان خاوری در دانشگاه هاروارد آمریکا شد. وی نخستین استادی بود که کرسی تدریس در رشته های فرهنگ های هندی اسلامی را نیز به خود اختصاص داد.

افزون بر این در تابستان هر سال «انستیتوی مطالعات اسلامی» در لندن به طور مرتب کلاس های درسی برای استاد شیمل برگزار می کرد. پروفسور آنه ماری شیمل از دانشگاه های مختلفی در جهان به کسب دکتری افتخاری نایل آمده است. وی دارای سه دکتری افتخاری از دانشگاه های سند، اسلام آباد و پیشاور پاکستان است که به خاطر تحقیقاتش در زمینه های عرفان اسلامی،‌ فرهنگ اسلامی در هند و پاکستان و خطاطی اسلامی به وی اهدا شده است دانشگاه های اوپسالای سوئد،‌ قونیه ترکیه و دانشگاه تهران نیز به استاد شیمل دکتری افتخاری اعطا کرده اند.

این بانوی گرانقدر مدتی ریاست انجمن جهانی علوم دینی،‌ عضویت آکادمی سلطنتی علوم هلند، عضویت آکادمی علوم و هنر آمریکا، کارشناس موزه هنر نیویورک و ویراستاری بخش مربوط به اسلام دائرأالمعارف ادیان را به عهده داشت. افزون بر این، بین سال های 1963 تا 1973 به مدت ده سال ویراستار نشریه «فکر و فن» بود. ناشر این نشریه که چهل سال است به زبان عربی منتشر می شود، انستیتو گوته آلمان است و در واقع پل ارتباط فرهنگی میان آلمان و سرزمین های عربی زبان است.

تاکنون جوایز و نشان های افتخاری از سوی بنیادهای علمی و فرهنگی و مجامع ادبی کشورهای مختلف به استاد شیمل اعطا شده است که از میان آنها می توان چند جایزه و مدال زیر را نام برد:
- جایزه «فردریش روکرت» آلمان در سال 1965.
- نشان «ستاره قائد اعظم» پاکستان در سال 1965.
- مدال طلای «هامر پورگشتال» اتریش در سال 1974.
- جایزه «یوهان هاینریش فوس» برای بهترین مترجم از سوی آکادمی زبان و شعر آلمان در سال 1980.
- نشان درجه اول «بوندس فردینتس کرویتس» آلمان در سال 1981.
- مدال «لووی دلاویدا» که هر دو سال یک بار به شخصیت علمی بر جسته ای که در زمینه اسلام شناسی تحقیقاتی انجام داده است اهدا می شود. بانو شیمل یازدهمین محقق و نخستین زنی است که در سال 1987 این جایزه به او تعلق گرفت.
- در سال 1992 نیز طی مراسمی در دانشگاه توبینگن آلمان جایزه «لئوپولد لوکاس» به پروفسور شیمل اهدا شد.
- «جایزه صلح اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان» که مهم ترین جایزه فرهنگی اجتماعی آلمان است، در سال 1995 به پروفسور شیمل اعطا شد.

شگفت آور آن که بانوی گرامی ما در کنار این همه کار و فعالیت در دانشگاه ها و نهادهای علمی و فرهنگی، تاکنون تالیفات و ترجمه های بسیاری نیز انتشار داده است. شیوه و سبک نگارش و تسلط و تبحری که استاد شیمل در زمینه تخصصی خود دارد، گیرایی و کشش چشمگیری به آثارش داده است. وی از طریق آثار خود به حد زیادی در به وجود آوردن فضایی مناسب برای داد و ستد اندیشه میان فرهیختگان غرب و شرق کوشا بوده و همواره بر پرهیز از پیشداوری های بی مورد و دوری جستن از عوی های بی معنی تأکید داشته است جد و جهد استاد شیمل در ایجاد تفاهم میان شرق و غرب و تلاش بی وقفه و سخت کوشی و اخلاص او در این راه، مجاهدت های سالکی را می ماند که راه کثرت به وحدت می پوید.

فهرست

ادبیات اسلامی هند/ صادق حیدری نیا
ابعاد عرفانی اسلام/ حسین خندق‌آبادی
نام‌های اسلامی/ گیتی ارین
تبیین آیات الهی/ حسین خندق‌آبادی
محمد پیامبر اوست/ زیر نظر حسن لاهوتی
پژوهشی در جاوید نامه اقبال/ خسرو ناقد
به نام خداوند بخشنده مهربان/ صفا رضوی
روح من زن است/ مسعود فریامنش
تصوف/ فاطمه حیدرنیا
جشن‌های اسلامی/ مسعود فریامنش
شعر دینی/ عسگر بهرامی
پیامبر (ص) در زندگی مسلمین/ مهرداد وحدتی دانشمند
استفاده رنگ در ادب فارسی/ حسن لاهوتی
ارزش و نماد اعداد/ منیژه اذکایی
سالنامه اسلامی/ مهرداد وحدتی دانشمند