- موجودی: موجود
- مدل: 200796 - 62/4
- وزن: 1.20kg
افسانه خدایان + افکار و اندیشه ها
نویسنده: ژان فینو , گوستاو لوبون
مترجم: شجاع الدین شفا
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 548
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: دهه سی - دوره چاپ: 1
کمیاب - کیفیت : در حد نو _ نو
مروری بر کتاب
جلد 21 از مجموعه آثار تالیف و ترجمه شجاع الدین شفا
کتابهای پنجاهگانه ای که اکنون مجموعه آنها در یک دوره 23 جلدی و در قریب 12000 صفحه انتشار می یابد در طول بیست و پنج سال از 1317 تا 1332 تدریجا توسط موسسات مطبوعاتی پایتخت به چاپ رسید و با اینکه بسیاری از آنها به کرات تجدید چاپ شده بودند، در آذرماه سال گذشته که شروع به چاپ مجموعه حاضر شد، تقریبا تمام آنها نایاب بود. بدین جهت تصمیم گرفتم همه آنها را یکجا تجدید چاپ کنم تا در آینده مجموعه این کتابها به آسانی در دسترس خوانندگان عزیز من قرار داشته باشد.
با همه علاقه ای که به تجدید نظر در متن این نوشته ها برای چاپ در این مجموعه داشتم، متاسفانه به هیچ وجه وقت کافی برای چنین تجدید نظری در اختیار من نبود. بدین جهت به کلی از دست بردن در آن خودداری کردم، و آنچه اکنون منتشر می شود، عین متن چاپهای قبلی این کتابهاست. از طرف دیگر در چاپهای گذشته گاه ترجمه هایی از آثار یک شاعر به مناسبت های مختلف در یک یا چند جا به طور مکرر به چاپ رسیده بود. در مجموعه حاضر چون دخل و تصرفی در هیچیک از مواد کتب قبلی نشده، ترجمه این قبیل قطعات نیز که البته تعدادشان زیاد نیست، به همان صورت مکرر به چاپ رسیده است و اسامی این قطعات را در فهرست آخر کتاب به آسانی می توان یافت.
داستان های کوتاه این مجموعه که تعدادشان به 150 بالغ می شود، قبلا در دوازده کتاب که هریک نام جداگانه ای داشت، چاپ شده بود و برخی از آنها نیز فقط در مجلات هفتگی چاپ شده و در مجموعه مستقلی منتشر نشده بود. در چاپ حاضر همه این داستانها در یک سری هشت جلدی که روی هم چهار هزار صفحه را شامل می شود، پشت سر هم قرار داده شده است.
چهار ترجمه تازه نیز در این مجموعه چاپ شده که قبلا انتشار نیافته بود. این چهار ترجمه عبارتند از جلد دوم "ایران در ادبیات فرانسه" که قبلا فقط جلد اول آن به چاپ رسیده بود، "بریتانیکوس" و "آندروماک" راسین و قسمتی از "بهشت گمشده" میلتون که من پس از ترجمه کمدی الهی دانته با علاقه تمام به ترجمه آن پرداخته بودم، ولی در آن موقع فقط ترجمه سه کتاب از کتابهای دوازدگانه این اثر انجام شد و برای اینکه لااقل همین اندازه از کتاب منتشر شده باشد، این قسمت به پایان مجموعه حاضر افزوده شد.
امیدوارم در آینده فرصتی دست دهد که از یک طرف مطالب مجموعه حاضر مورد تجدید نظر قرار گیرد و از طرف دیگر آنچه ناقص مانده است، به صورت کامل انتشار یابد.
شجاع الدین شفا - مردادماه 1348
افسانه خدایان (خودت را بشناس )
تاریخچه مختصر میتولوژی یونان و تاثیر آن در ادب و هنر جهان
افسانه خدایان از اولین کتابهایی است که در ایران به معرفی اساطیر یونان می‌پردازد. با این که قدیمی است؛ اما همچنان اعتبار و ارزش قابل توجهی دارد. آقای شجاع‌الدین شفا که از سرشناس‌ترین مترجم‌های ایرانی است در این کتاب به مهم‌ترین اسطوره‌های یونان پرداخته و البته آنها را تا دوران روم و تغییرات نامشان پیگیری می‌کند. کتاب چیزی بیش از یک فرهنگ اساطیر است و با لحنی قصه‌گو و ساده ویژگی‌‌های مختلف اساطیر را بیان می‌کند.
اگر با اساطیر یونان آشنایی قبلی دارید بهتر است سراغ کتابهای دیگری بروید چرا که این که کتاب برای شما بیش از حد ساده خواهد بود. اما اگر هیچ آشنایی قبلی با اساطیر یونان ندارید این کتاب برای شروع یک گزینه‌ی بسیار مناسب است. به‌ویژه برای نوجوان‌ها که شاید خواندن متن‌های دقیق و مفصل از حوصله‌ی آنها خارج باشد.
این کتاب ترجمه و گردآوری است و نه تألیف؛ اما متأسفانه لیست منابع در کتاب نیامده است. البته شاید برای کتابی تا این حد ساده که برای مخاطب تازه‌کار نوشته شده است آوردن لیست بلندبالایی از منابع چندان ضرورتی هم نداشته باشد. در هر صوت این کتاب تقریباً به مهم‌ترین و مشهورترین خدایان و قهرمانان یونان و روم می‌پردازد و در بعضی موارد به منابع آنها نیز اشاره می‌کند، مانند آشیل که قهرمان ایلیاد، اثر معروف هومر است. به تأثیر و نفوذ این اساطیر در فرهنگ و ادبیات غرب نیز اشاره‌های کوتاهی می‌شود.
برای نمونه زئوس به این شکل معرفی می‌شود: «زئوس یونانیان، که بعدها رومیان بدو ژوپیتر (یوپیتر) نام دادند بزرگترین خدای افسانه‌ای و "خدای خدایان" است. همه خدایان جاودانی دیگر، همه‌ی مردم روی زمین، سر به فرمان او دارند. هر چه او می‌خواهد خواهد شد، هر چند بعضی از خدایان می‌کوشند که در این میان جای چون و چرایی باقی بگذارند. هوس‌های زئوس نیز، همه، به هر حال به‌صورت عمل در می‌آید، و غالباً این هوس‌ها هیچ منطق و دلیلی ندارد، حتی شایسته مقام بزرگ "خدای خدایان" هم نیست. بسیاری از عشق بازی‌های پنهان و آشکار زئوس با زنان زیباروی زمین از زمره‌ی همین هوس‌های فراوان خدای خدایای است.
"زئوس" در اوایل خدای نور و آسمان بود، ولی اندک اندک به‌صورت بزرگ‌ترینِ خدایان درآمد و صاحب اختیار مطلق شد. می‌توانست همه چیز را ببیند و همه چیز را بداند. هیچ چیز از او پنهان نبود، هیچ چیز نیز نمی‌توانست بر خلاف آنچه او خواسته بود صورت گیرد و اگر جز این می‌شد زئوس چنان به‌خشم می‌آمد که زمین و زمان به لرزه می‌افتاد. با این همه زئوس خدایی عاقل و خردمند است. هر چه را که فرمان می‌دهد و اراده می‌کند، قبلا با قانون کلی و اصلی "سرنوشت" تطبیق می‌دهد تا نظم جهان را بر هم نزده باشد.
اوست که خوبی‌ها و بدی‌ها، تندرستی و بیماری، شادی و غم را به بشر می‌دهد: ولی فطرتاً خدای خدایان خوش‌قلب و بخشنده است. بدکاران را کیفر می‌دهد، اما همیشه بیشتر دلش می‌خواهد که پاداش دهد تا کیفر. غالباً به رحم می‌آید و مجازات سختی را که در لحظه‌ی خشم در نظر گرفته بود تخفیف می‌دهد. بسیاری از دردها و بدی‌ها را از سر راه بشر دور می‌کند. ضعیفان و تنگ‌دستان و فراریان و به‌طور کلی همه‌ی آنها که دست تقاضا و استرحام به جانب او دراز می‌کنند، تحت حمایت و توجه وی هستند. نسبت به خانواده، ازدواج، دوستی، مهمان‌نوازی، نظم اجتماعی و اجتماعات عمومی توجه خاص دارد، زیرا او خدای یکایک از این امور است، و در هر یک از این موارد نام خاصی دارد. علاوه بر همه‌ی این‌ها وی خدای حامی سرزمین یونان نیز هست، و تمام یونانیان تحت حمایت خاص اويند».
در مجموع این اثر از انسجام خوبی برخوردار است. یک راهنمای کوچک و ساده از اساطیر یونان و روم که با توجه به عدم‌پیچیدگی در متن و بررسی بسیار دقیق در معرفی اسطوره‌ها و البته با توجه به لحن ساده و روانش، می‌تواند یک گزینه‌ی بسیار مناسب برای آغاز مطالعه‌ی جهان اسطوره‌ها باشد.
در ادبیات و هنرهای زیبا، غالبا نامی از «پرومته» قهرمان زنجیر شده برده می شود. پرومته سمبول عصیان نوع بشر در مقابل سرنوشت و تقدیر و بطور کلی قوایی است که بر او فرمانروایی می کنند. بدین جهت ماجرای زندگی پر حادثه و تلخ و قهرمانی او در حقیقت ماجرای زندگانی نوع بشر در روی زمین است.
تلاشها و رنجهای او، رنجها و تلاش هایی است که آدمیزاد از روز نخست تحمل کرده است و آنان فروذ نیاورد، مظهر همان نیرویی است که از روز نخست بشر را واداشته بجای آنکه مانند سایر حیوانات در برابر قوای نیرومند اما بی شعور و وحشی و مستبد طبیعت سر تسلیم فرود آورد، با رنج و تلاش راه عصیان را بسوی سرنوشتی صعب الحصول تر، ولی عالی تر و پرافتخارتر در پیش می گیرد.
موضوع کتاب در مورد خدایان یونان باستان و افسانه هایی هست که در مورد این خدایان وجود داشته... این افسانه ها از این جهت اهمیت دارن که سالها تاثیرات بزرگی رو در بین اعتقادات، هنر و ادبیات داشتن که این تغییرات هنوز هم به جا موندن. در مجموع به خاطر گستردگی افسانه های مربوط به خدایان یونان باستان این کتاب به صورت خیلی خلاصه هست که یه آشنایی کلی ایجاد می کند.
افسانه خدایان یکی از معدود کتابهایی است که بی مقدمه آغاز می شود. یا شاید نسخه ای که اینجا به چاپ رسیده این گونه است. به هرحال این کتاب در مورد خدایان باستانی یونانی است. خدایانی که امروزه در جهان بسیاری آن ها را می شناسند. یا حداقل با نام های آنان آشنا هستند. از آنجا که این کتاب گردآوری شده است، در دسته بندی ادبیات ایران آن را جا دادم. چرا که با ترجمه خوب و روان و یک دست آقای شفا، به جرات می توان آن را در زمره ادبیات ایران جای داد و شک ندارم که این نسخه بسیار خواندنی تر از متن های اصلی هستند. هنگام خواندن کتاب، گویی با آن به هزاران سال پیش، سفر می کنیم. با این که این کتاب می تواند یک مرجع خوب برای آشنایی با افسانه خدایان باشد ولی در لابلای متن، گاه که نه، بلکه بسیار پیش می آید که کتاب از حالت یک کتاب مرجع دور می شود.
چون این:"اولین زن زئوس "متیس" یا عقل بود. حاسدان به او گفتند: اگر از این زن صاحب فرزندانی شود، آنان به قدری عاقل خواهند بود که پدر را از تخت خدایی به زیر می کشند.
زئوس ترسید و هنگام آبستنی همسر، زن و کودک را هر دو بلعید و به این ترتیب هم از خطر احتمالی او نجات یافت و هم "عقل کل" یعنی زنش را خورد و خودش به همان اندازه عاقل شد."
کتاب پر از این نشانه ها و زیبایی هاست. می توان کتاب را چون دیوان حافظ و هر از گاهی باز کرد و بخشی از آن را خواند. خود من به شخصه نام خدایان را می دانم ولی همیشه از آن ها کلییاتی در ذهن دارم که مدام پر می زنند و می روند. این را برای آن گونه مواقع همیشه در کنارم دارم. یکی از کتابهایی که می توانی با آرامش خاطر به آن استناد کرد.
فهرست
زئوس
هرا
آپولون
مارس
ونوس
آتنا
دیانا
هرمس
هفائیستوس
نپتون
هستیا
دمتر
فرشتگان الهام
پرومته
هرکول
و...
افکار و اندیشه ها :
گوستاو لوبون، عالم علوم اجتماعی و روان‌شناس فرانسوی؛ ۱۸۴۱ - ۱۹۳۱
«اراده‌های ضعیف همواره به صورت حرف و گفتار خودنمایی می‌کند، لیکن اراده‌های قوی جز در لباس عمل و کردار، ظهور نمی‌یابد.»
«ارزش معنوی یک رئیس بیشتر از هرچیز مربوط به اطرافیان اوست لیکن صنعت انتخابِ افراد لایق، از فن حکومت بر آنها مشکل‌تر است.»
«از ابتدای پیدایش جهان بزرگترین شرط بقاء، آمادگی برای دفاع بوده‌است، هر موجودی که مسلح نباشد محکوم به فنا است.»
«بعضی احساسات را جز با احساسات نظیر خود آنها نمی‌توان مغلوب ساخت، هرگز ملتی نمی‌تواند وحشیگری، خشونت و بی‌پروایی را با نجابت، آرامش و احتیاط پاسخ دهد.»
«تاریخ یک ملت مانند گلزاری است که مردمان هنرمند و حساس، گل‌های زیبای آن می‌باشند.»
«ترقی حقیقی یک ملت در اضافه نمودن به‌قوانین سابق نیست، بلکه در حذف مقدار زیادی از آنها است.»
«ترقی، مولود فعالیت دایمی است زیرا استراحت چیزی جز انحطاط در برندارد.»
«تنها در فردای روز صلح است که جنگ‌های حقیقی ملل آغاز می‌گردد، این جنگ‌ها که به‌صورت جنگ‌های اقتصادی، صنعتی و اجتماعی خودنمایی می‌کند، در تعیین سرنوشت ملل خیلی مؤثرتر از جنگ‌های نظامی است.»
«جسارت بدون تعقل خطرناک است و تعقل بدون جسارت بی‌ثمر، اگر یک فکر سلیم اراده ما را راهنمایی نکند، کوشش و اقدام ما به درد نمی‌خورد.»
«حس وطن‌دوستی بزرگترین مظهر روح ملی یک نژاد است، این حس موجه، غریزه اجتماعی مخصوص است که در موقع خطر عمومی بلافاصله جانشین غریزه انفرادی می‌گردد.»
«خود را سیر کردن و خبث خود را زیاد نمودن و همدیگر را نابود ساختن از نخستین روز تاریخ، اشتغال عمده اقوام بوده‌است. هنوز هیچ چیز نشان نمی‌دهد که این صفات مسیر خود را عوض کرده باشد.»
«دانستن بدون خواستن هرگز توانستن به بار نمی‌آورد.»
«در هنگام صلح، مفهوم کلمه وطن نسبتأ مبهم است، قدرت حقیقی آن فقط وقتی معلوم می‌شود که مورد تهدید قرار گرفته باشد.»
«دقیق‌ترین ارادهٔ بشر به محض اینکه در قلمرو تعصب قدم گذاشت قدرت باریک‌بینی و تعقل را از دست می‌دهد.»
«دوهزار و پانصد سال پیش، گچ‌کاری از فیلسوف و قانون‌گذار شهیر یونان، سلن، پرسید بهترین روش حکومت‌های جهان کدام است؟ خردمند نکته‌سنج و متفکر یونانی جواب داد بهترین حکومت‌ها آن است که اهانت به‌کوچک‌ترین افراد جامعه را به منزله اهانت به جمیع مؤسسات اجتماعی تلقی کند.»
«روح زندگان از افکار مردگان سرشته است.»
«سلامت ذوق و اخلاق نیک برای سیاستمدار سودمندتر از هوشمندی است.»
«شجاعت قهرمانانه، ملتی را در هنگام سختی می‌تواند نجات دهد اما فقط تراکم روزانه فضیلت‌های کوچک است که عظمت آن را محکم می‌سازد.»
«عشق از بزرگترین و قوی‌ترین مردان، دیوانگان و از دیوانگان، عاقلان دوراندیش به وجود می‌آورد.»
«فهمیدن همیشه بهتر از آموختن است.»
