- موجودی: موجود
- مدل: 199704 - 17/6
- وزن: 0.20kg
اعراب و امپراتوری های پیش از اسلام
نویسنده: گروه نویسندگان
زیر نظر: گرگ فیشر
مترجم: مهناز بابایی
ناشر: مروارید
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 149
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1400 - دوره چاپ: 1
مروری بر کتاب
مصور
منابع ادبی مربوط به شرق نزدیک در دوره‌های هخامنشی، اشکانی، ساسانی، هلنی و رومی تقریبا به طور کامل توسط نویسندگان (خارجی) نوشته شده است. این منابع اغلب به «عربها» و «عربستان» اشاره می‌کنند، اما همچنان اصطلاح «عرب» به ندرت در کتیبه‌های سامی این دوره یافت می‌شود.
این اصطلاحات در کتیبه‌های عربی باستان شمالی، نبطی یا پالمیری وجود ندارد و فقط در دو مفهوم کام؟ خاص در متون تدمری (پالمیری) و سریانی عتیق وجود دارد. این گزاره لزوما به این معنا نیست که نویسندگان یا سفارش دهندگان کتیبه های عربی شمالی، یعنی نبطی و پالمیری، از افرادی که «عرب» نامیده می‌شوند بی‌اطلاع بوده‌اند (چه رسد به این که این مردم وجود نداشته باشند) بلکه صرفا بیانگر این است که اشاره به این افراد در ارتباط با موضوع متون باقی مانده نبوده و یا این کتیبه ها به روش های دیگری از جمله وابستگی های قبیله ای به آنها ارجاع داده اند.
به عنوان مثال، سند شماره ۱-۱ (بنگرید به ادامه) به «پادشاه تنوخ» اشاره دارد بدون این که لازم باشد او را «عرب» بنامد. برخی از کتیبه ها ممکن است توسط افرادی نوشته شده باشد که اشاره به خود داشته اند، یا دیگران آنها را «عرب» توصیف کرده باشند، اما نیازی به استفاده از این توصیف در کتیبه ای که آن را می نوشتند نبوده است...
کتاب حاضر به بررسی مجموعه‌ای از منابع در خصوص اعراب از دوره فتح پادشاهی بابل توسط کوروش بزرگ تا پایان قرن پنجم میلادی می‌پردازد. این منابع بیانگر تنوعی بسیار زیاد در مورد معنای اصطلاحات «عرب» و «عربستان» و پیچیدگی در رابطه میان رومیان و ایرانیان و مردمانی که آنها را «عرب» می‌نامند است.
منابع موجود از تاریخ اعراب تا پیش از سدۀ ششم میلادی و به‌ویژه دورۀ منتهی به اسلام بسیار اندک و میزان گستردگی آنها نیز اغلب به شکلی پراکنده است. در این زمینه منابع رومی اغلب از منظر چادرنشینی به این مردم می‌نگرند؛ در حالی که رهبران و قبایل عرب در این منابع با بی‌نظمی در حال کوچ از منطقه‌ای به منطقۀ دیگر بودند. با این حال این دوره از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ زیرا در این زمان بود که شبکۀ دولت‌های حائل، مردم سرزمین عربستان را از کنترل مستقیم روم و ایران جدا نگه داشته و همچنین قدرت‌های امپراتوری علاقمندی بیشتری به اعراب به عنوان متحدان خود یا دشمنان بالقوه پیدا کردند.
در این دوره، جوامع عربی وفاداری خود را به قدرت‌های بزرگ در مناطقی همچون الروافه، شمال غربی عربستان سعودی امروزی یا در پایکولی کردستان نشان دادند. با گسترش قدرت امپراتوری به مناطقی که تا پیش از آن تحت کنترل دولت‌شهرهایی نظیر پالمیرا و هاترا قرار داشتند، اعراب بیش از هر زمان دیگری نقش برجسته‌شان را در امور منطقه‌ای بازی کردند و زمینه را برای برقراری اتحادهای بزرگ قرن ششم و ایجاد موقعیت محوری اعراب و عربستان در قرون بعدی فراهم کردند. این کتاب کاری جمعی است از محققان تاریخ اعراب و امپراتوری روم و شاهنشاهی ساسانی.
این کتاب در واقع فصلی از کتاب «اعراب و امپراتوری‌ها پیش از اسلام» چاپ انتشارات آکسفورد است که در ارتباط با روابط اعراب پیش از اسلام با ساسانیان و رومیان است. اعراب در این دوره شهرهای مهم و متمدنی داشتند که در همسایگی ایران و روم بوده است. امروزه تعداد کتیبه‌ها و یافت‌های باستانی تمدن اعراب نشان می‌دهد که یک تمدن مهم در تقابل با تمدن ایران و روم در شمال عربستان شکل گرفته بوده و همچنین حضور اعراب در ارتش ایران و روم نه‌تنها سازمان‌یافته بلکه واقف به نکات ضعف و قدرت این دو ارتش امپراتوری/ شاهنشاهی بوده است.
اما نظر بیشتر محققان در گذشته به قبایل بدوی عرب در دل عربستان معطوف بوده که کم‌کم منسجم و سازمان‌یافته شده‌اند و تجارت شبه‌جزیرۀ عربستان را در دست گرفته‌اند. بنابراین این کتاب به بررسی مجموعه‌ای از منابع در خصوص اعراب از دورۀ فتح پادشاهی بابل توسط کوروش بزرگ تا پایان قرن پنجم میلادی می‌پردازد. این منابع بیانگر تنوعی بسیار زیاد در مورد معنای اصطلاحات «عرب» و «عربستان» و پیچیدگی در رابطۀ میان رومیان و پارسیان و مردمانی که آنها را «عرب» می‌نامند است. مطالب این کتاب در دو بخش سامان یافته است. نخست بحث در مورد کتیبه‌های عربستان شمالی و امپراتوری هخامنشیان، ویرایشی جدید از کتیبه‌های الروافه در شمال عربستان سعودی و ارائۀ برگزیده‌ای از آثار نویسندگان یونانی ـ رومی در دوره‌های کلاسیک، هلنی، سلوکی، جمهوری رومیان و اوایل امپراتوری روم.
این بخش همچنین به طور خلاصه شواهد بسیار ناچیز موجود در خصوص رابطۀ بین عربها و اشکانیان و سال‌های اولیۀ شاهنشاهی ساسانیان را ارزیابی می‌کند. بخش دوم بیشتر مربوط به منابع ادبی سده‌های چهارم و پنجم میلادی است که توسط نویسندگان یونانی، لاتین و سریانی نوشته شده است. این تقسیم‌بندی دوگانه منعکس‌کنندۀ چند تحول مهم است که روابط بین عربها و امپراتوری‌های ایران و روم را تغییر داده است.
این تغییرات شامل ظهور سلسلۀ ساسانیان در ایران پس از سال 222 میلادی، پذیرش مسیحیت توسط کنستانتین در اوایل قرن چهارم و برچیده شدن تدریجی شبکۀ شاهکان خودمختار متحد رومیان در شرق بود که به‌آرامی انتخاب‌های سیاسی و مذهبی را برای کسانی که در مرزهای بین دو ابرقدرت اواخر عهد باستان می‌زیستند، محدود می‌کرد. ترکیبی از وقایع مختلف به تشدید سطح ارتباط رومیان، پارسیان و عربها کمک کرد و باعث شد تا این افراد همراه با سایر مردم مرزنشین، پس از قرن سوم میلادی، نقش مهم‌تری در رقابت بین روم و ایران ایفا کنند.
