اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید

نویسنده: محمد بن منور
به کوشش : محمدرضا شفیعی کدکنی
ناشر: آگاه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1029
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1397 - دوره چاپ: 12

مروری بر کتاب

دو جلدی

کتابِ اسرار التوحید، یکی از شاهکارهای نثر فارسی است که در طولِ تاریخِ هزار و دویست ساله ادبیات فارسی، بی نظیر و بی بدیل است

نام ابوسعید ابوالخیر با تصوف و عرفان ایرانی چنان آمیخته که نام حافظ و خیام با شعر فارسی و نام فردوسی با نام ایران. اگر در جستجوی عناصر سازنده‌ی هویت و معنویت ایران باشیم، در ترکیب پیچیده‌ی اندیشه‌ها و چهره‌هایی که سازنده‌ی این معنویت‌اند، در کنار خیام و فردوسی و نظامی و حلاج و بایزید و رستم و سیاوش و بوریحان و بوعلی و سهروردی و هزاران عنصر هنری و فرهنگی دیگر ــ از گاتاها تا مسجد شیخ لطف‌الله ــ بوسعید، چه در افسانه و چه در حقیقت تاریخی‌اش، یکی از مایه‌های اصلیِ این مفهوم و معنویت است: یکی از بزرگ‌ترین آموزگاران نیکی و پاکی و آزاداندیشی و بی‌تعصبی و انسان‌دوستی و آزادگی و هشیاری و سرمستی و طنز و طهارت روحی. و اسرارالتوحید زندگی‌نامه‌ی اوست به قلم یکی از نوادگان او، محمدبن منور؛ نه تنها زندگی‌نامه‌ی او، بلکه یکی از عالی‌ترین نمونه‌های خلاقیت هنری و ادبی در زبان فارسی و یکی از اسناد درجه اول تاریخ اجتماعی ایران و تاریخ تصوف و عرفان ایرانی

شیخ هرگز من و ما نگفته، از خویش به ایشان تعبیر کرده است. چرا مولف ایشان را تغییر داده است. پدر شیخ عطار بوده است، تاریخ ولادت شیخ، بوسعید در خردسالی در جمع صوفیان میهنه، وصف رقص و سماع صوفیان میهنه، پدر شیخ از هواداران سلطان محمود غزنوی بوده

این کتاب به لحاظ ارزش هنری و مهارت نویسنده در شیوه های گوناگونِ بیان و شیوه داستان پردازی و انتخاب کلمات، در صدرِ میراث ادبیِ زبانِ فارسی قرار دارد. حتی اگر کسی محتوای آن را که بیشتر عرفان و زندگینامه صوفیان است، با دیده انکار بنگرد، نمی تواند چیره دستیِ شگفت آورِ نویسنده را در اسلوب های بیانِ هنری منکر شود.این کتاب، زندگی نامه عارف بزرگ و انسانِ نمونه تاریخِ فرهنگ ایران، ابوسعید بن ابی الخیر میهنی (۴۴۰ـ ۳۵۷) است که در تاریخ عرفان ایرانی والاترین پایگاه را در کنارِ حلاج و با یزید و چند تن دیگر، داراست.

اما این کتاب، تنها زندگی نامه بوسعید نیست، بلکه یکی از برجسته ترین منابع تاریخ عرفان ایران و یکی از مهم ترین اسناد تاریخ اجتماعی این سرزمین، در یکی از مهم ترین اَدوار تاریخ ایران نیز به شمار می رود.

چاپ حاضر از کتاب «اسرار التوحید» ، به لحاظ اصول تحقیق و نسخه هایی که در تصحیح آن مورد استفاده بوده است و نیز روش علمی تهیه متن، با هیچ کدام از چاپ های قبلی قابل مقایسه نیست. این چاپ، به لحاظ صحت ضبط کلمات و درستی عبارات و سلامت ترکیب جمله ها از اصالتی برخوردار است که چاپ های قبل از آن محروم بوده اند.به لحاظ اشتمال بر تعلیقات و توضیحات نیز این چاپ در حدی است که می توان گفت کمتر متنی از متون زبان فارسی، تا بدین پایه، درباره اش وسواس و دقت به خرج داده شده است. کوشش مصحح بر آن بوده است که برای هیچ گونه خواننده ای از حد دانشجوی علاقه مند تا محقق نقاد در تاریخ تصوف و زبان فارسی و مسائل شعر و عرفان ایرانی هیچ پرسشی باقی نماند.

بدینگونه است که در این کتاب از ترجمه عبارات عربی گرفته تا جستجو در ظریف ترین دقایق زبان تصوف و مسائل لغوی و تاریخی و اجتماعی، همه مورد بحث و نظر قرار گرفته است.