از کوچه رندان ؛ گالینگور

از کوچه رندان

نویسنده: عبدالحسین زرین کوب
ناشر: سخن
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 280
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1377 - دوره چاپ: 11

کیفیت : برخی سطور حدود 15 صفحه کتاب های لایت شده است

مروری بر کتاب 

درباره زندگی و اندیشه حافظ

در مورد الفاظی چون جام و می و معشوق و خرابات که در سخنان عرفانی حافظ هست بدون شک توجه به این نکته نیز که پیش از وی در کلام ابن فارض و شبستری هم اینگونه لفظها از تنگنای قلمرو جهان حسی به آن سوی دنیای غیر حسی راه یافته اند دیگر در این باب جای شک باقی نمی گذارد که این گونه الفاظ را آنجا که معنی حسی در آنها انسان را خرسند نمی کند باید به معنای ماوراء حسی حمل کرد.
این امر که کلام گوینده را فقط وقتی می توان بر معنی رمزی تأویل که مفهوم ظاهری و حسی آن کافی بنظر نیاید در ادراک مفهوم این رمزها البته شرط مهم است و در مورد کلام حافظ نیز بدون تردید تصور وجود رمز و استعاره فقط وقتی جایز است که سخن وی را با آنچه مفهوم حسی و مادی آن اقتضا دارد نتوان تفسیر کرد. 

اما "اگر بعد از قرنهای دراز که ار خاموشی حافظ میگذرد صدای او که از کوچه رندان بر می آید، هنوز تمام ضعف و عظمت انسانیت را منغکس میکند از آن روست که پیام او پیام عشق است-عشق که در اندیشه او انسانیت را خلاصه میکند .
تمام جهان بینی حافظ در واقع بر عشق مبتنی است بر مفهوم از خود رهایی که عشق خود جزآن حاصلی ندارد.همین قدرت و وسعت تجربه غنایی شاعر بود که بعد ها در اروپای رمانتایک از یک سو گوته شاعر آلمانی را واداشت در وجود وی به یک "حافظ مقدس" سلام دهد و در دیوان شرقی غرب، پیروی از شیوه او را آرزو کند و از سوی دیگر ژان لاهور شاعر فرانسوی را وادار کرد تا در مجموعه "پندار" او را همچون روح سوزنده و بیقراری بستاید که تشنه عشق بود و لذتی برتر از درد عشق نمی شناخت.

این کتاب از زوایای مختلف شعر، شخصیت و افکار حافظ را شرح، بررسی و گاهی نقد می کند. کتابی است خواندنی به قلمی شگرف و وزین در شرح روزگار و احول حافظِ قرآنی جوان که در گذر از کوچه باغ های شیراز راه به کوچه ی رندان می برد و آنی می شود که از حوالی سالهای 720 هجری قمری (سال تولد ) و 792 هجری قمری (سال وفات ) تا به امروز شعر و زبان و غزل فارسی بی نام او در یاد و خاطر هیچکس نمی تواند صورت بندد.

ویژگی مثبت آثار دکتر زرین کوب، مستند بودن آن هاست و اینکه نویسنده سعی کرده بی طرفی را در ارزیابی های خود حفظ کند. البته سخن درباره ی حافظ برای هیچ نویسنده ای کار آسانی نیست. شاید به علت اندک بودن آثار بجا مانده از حافظ که پانصد و اندی شعر بیش نیست. کم سخن گفتن هم عصران حافظ درباره ی او و مهمتر لحن ابهام آمیز و ایهام دار اشعار حافظ.

از کوچه رندان شامل دوازده فصل مختلف هست که ما با خواندن هر یک از این فصول با جنبه های جالبی از زندگی حافظ و اندیشه اش آشنا میشویم.
دکتر زرین کوب در فصل های مختلف کتاب از زوایای گوناگونی به شناخت حافظ پرداخته. یک بار حافظ شاعر ، یکبار حافظ عارف، یک بار اهل مدرسه، بار دگر اهل خرابات، حافظ قرآن ، دوست پادشاه و ... گاهی هم به بحث درباره ی فرهنگ و اوضاع شیراز در آن زمان.

دکتر زرین کوب در مقدمه کتاب می نویسد: "اینجا در کوچه رندان چه میجویم راه تازه ای به شناخت حافظ. جایی که در مسجد و خانقاه ردپایی از وی باقی نمانده باشد نشانش را شاید بتوان یافت. اما کسی که میگوید "حافظم در مجلسی دردی کشم در محفلی"، آن اندازه زرنگی دارد که در کوچه رندان هم خود را از چشمهای کنجکاو بوالفضولان پنهان دارد. با این همه تحقیق که در احوال وی کرده اند، با این همه تفسیر که بر اشعارش نوشته اند، هنوز که میداند که وقتی وی از عشق و شراب صحبت میکند منظورش شوق و مستی اهل راز است یا شراب و شاهد شیراز؟ در شعر او همه چیز رنگ ابهام دارد و رنگ اسرار...

فهرست 

1.شهر رندان
2.فیروزه بواسحقی
3.میان مسجد و میخانه
4.رند و محتسب
5.سرود زهره
6.سخن اهل دل
7.رویا و جام جم
8.دو رند
9.رند در بن بست
10.در دیر مغان
11.از میکده بیرون
12.عشق ، کدام عشق؟