از منظر درام نویس

از منظر درام نویس

نویسنده: تنسی ویلیامز , ژان پل سارتر , مارشا نورمن , دیوید ممت
گردآوری و تدوین: رضا سرور
ناشر: سوره مهر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 206
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1386 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

اتفاق افتاده است که پس از دیدن اجرایی، منتقدان در مطبوعات می نویسند که این اجرا منطبق بر دیدگاه های نمایشنامه نویس نبوده و کارگردان تفسیر نادرستی از نمایشنامه داشته است، اما هنگامی که منتقدان خود می کوشند در مقالات شان تفسیری درست را برای نمایاندن حقیقتِ متن به کار گیرند، کم تر مشاهده شده که توانسته باشند اثبات کنند دیدگاه های مولف دقیقا چه بوده است، حتی گاهی به نظر می رسد منتقدان دیدگاه ها و تفسیر های دلخواه خویش را به جای نظریات مولف جا می زنند.

در مقابل کارگردانان نیز دو گونه عکس العمل نشان می دهند: یا به استنادِ دیالوگ ها و کنش هایی از متن سعی در ابطال تفسیر منتقدان دارند و یا این که اساسا منکر اهمیت دیدگاه های مولف اند و معتقدند آرای مولف حرف آخر را در تآتر نمی زند بلکه آن ها تاویل خود از متن را ملاک قرار داده و سهم خود را به اجرای نمایشنامه افزوده اند.

جدال میان نمایش‌نامه‌نویسان و کارگردانان سابقه‌ای دیرپا دارد و اولین شرح مکتوبی که از آن در دست داریم مربوط است به عدم تفاهم میان چخوف و استانیسلاوسکی بر سر ژانر نمایشنامه «باغ آلبالو». شاید ساده‌ترین راه‌حل این بود که استانیسلاوسکی می‌پذیرفت حالا که چخوف در مقام آفریننده متن بر کمدی‌ بودن آن اصرار می‌ورزد تسلیم شود و از نظر نویسنده متن که بالطبع بر رموز متن خود آگاهی دارد پیروی کند و از تفسیر خود دال بر تراژیک‌ بودن برخی کنش‌های متن بگذرد.

اما از آن‌جایی که دیدگاه‌های پراتیک استانیسلاوسکی به‌ اندازه آرای ادبی چخوف دارای اصالت بودند او با اتکا به تجربیات صحنه‌ای‌اش بر دستاوردهای اجرایی خود اطمینان کرد و بر استدلال‌هایش در بحث با چخوف پا فشرد و عاقبت هم حاصل‌جمع این تداخل آرا منجر به گشایش راه‌حل سومی شد که شاید تنها راه‌حل منطقی بحث می‌توانست باشد: پیدایش سبک «تراژی - کمدی»، که بحث را از حالت جزمی و یکسو نگرش رهانید و این تصور را تقویت کرد که ممکن است تمامی حقیقت نزد مؤلف نیز نباشد و دیدگاه‌های خارج از متن هم گاهی می‌توانند از اصالتی هم‌پایه آرای مؤلف برخوردار باشند.

این اولین پیشروی در جهت شکستن انگاره مؤلف به‌ مثابه دانای کل بود. این مجادله پایه‌ای گشت تا بعدها کارگردانان جرأت یابند و در تأویل‌های خود از متن، آزادی بیشتری احساس کنند و خود را مجبور به پیروی موبه‌موی توضیحات صحنه و تاکیدهای متنی نبینند....

فهرست

مقدمه 
در باب تئاتر و درام مدرن
اوگوست استریندبرگ
و...