از آگاهان بپرسید

از آگاهان بپرسید

نویسنده: محمد تیجانی تونسی
مترجم: سیدمحمد جواد مهری
ناشر: بنیاد معارف اسلامی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 599
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1371 - دوره چاپ : 1

مروری بر کتاب

دو جلد در یک مجلد

تاريخ تمدن هاي بزرگ با اعتقاد به ماوراءالطبيعه و عالم غيب پيوندي عميق و ناگسستني دارد. در دل هر تمدني، صفير بيدارباش مصلحان و يكتاپرستان از يكسو و سفره طمع برانگيز مفسدان و مشركان از سوي ديگر، دنيا را به صحنه نبردي دايمي تبديل كرده است. حتي در تمدن هاي هند و چين نيز آثاري از يكتاپرستي و اعتقاد به نيرويي بي نهايت در وراي طبيعت كه به تدبير جهان مي پردازد مشاهده مي شود.

به عنوان مثال،« اوپانيشاد»ها و« بهگود گيتا» انديشه وحدت وجود را مطرح مي كنند كه در آن خدا، در عين حال كه عين هستي و همه هستي است، مشخصا مصداق يكي از موجودات نيست و اين امر همان تشخص ناپذيري خدا است.البته گاهي نيز صفات متناقضي را به او نسبت مي دهند و يا «منسيوس» كه بزرگ ترين فيلسوف مكتب اديبان پس از كنفوسيوس در چين است مي گويد: انسان با پروراندن ذهن خويش تا آخرين حد امكان مي تواند طبيعت را بشناسد و با شناخت طبيعت مي تواند آسمان (خدا) را بشناسد.

 با اين وجود، گواهي تاريخ و يافته هاي باستان شناسان در مورد جبهه توحيد عادلانه نيست. آثاري كه از بت ها و بتكده ها بر جاي مانده است بسيار بيشتر از مفاهيم بلند توحيدي و حكمي است كه در برخي كتيبه ها و متون مقدس اديان باقي مانده است.

بت هاي ريز و درشت و معابد زرق و برق دار در نگارش تاريخ بيش از سخنان حكيمانه عارفاني كه از شهرت گريزان بودند و چه بسا مخاطبي درخور پيدا نمي كردند، انعكاس يافته است.پس نبايد در مطالعه تاريخ از اين نكته مهم غفلت كرد و دنياي گذشته را كاملا عجين شرك و بت پرستي دانست. خداي موحدان، نه قابل تصور و تصوير بود و نه در مكان و زمان خاصي مي گنجيد. از سوي ديگر نگارش و گزارش هاي تاريخي در انحصار دربار و جريان غالب بوده است و شاهان و فرمانروايان، گزارش نبردها و نام و نسب خود را بر مطالب ديگر ترجيح مي دادند.

در اصطلاح ادبي (لولا) تحضيضيّه است و امر بعد از خودش را واجب مي كند؛ يعني هجرت علمي (نفر) براي هر گروهي از هر جامعه اسلامي واجب است. چون اين نفر ضرورت دارد (تفقه) و (انذار) هم، كه هدف نفر را تشكيل مى دهند، واجب مى شوند؛ يعني الزاما گروهي بايد به سوي اجتهاد و فهم دين گام بردارند. از سوي ديگر، اگر چه تفقه به خودي خود امر مطلوبي است اما از جهت اينكه نوعي تحذر به دنبال خود دارد كاركرد جمعي پيدا كرده و از اين نظر مطلوبيت ديگري مي يابد.

به عبارت ديگر، وقتي كه فقيه، انذار مي كند، تحذر بايد تحقق يابد. تحذر را صرفاً يك خوف و تأثر نفسانى و درونى نمي دانند، بلكه آن را تاثير و نتيجه انذار در رفتار و كردار آدمى معني مي كنند. از اين رو، تحذر به انذار فقيه لازم است و اين همان تقليد و مصداق پيروي از قول و فتواى آگاهان است.

روشن است كه اين آگاهان معصوم نبوده و از خود مردم هستند. از مصاديق روشن انذار، تبيين احكام الهى و بيان واجبات و محرمات است. فقيه بايد احكامى كه ترك آنها موجب كيفر خواهد بود، به مردم بگويد و بر مردم نيز واجب است كه با رعايت آنها از كيفر و عقوبت اخروي دور شوند. فقط خدا مي داند كه اين آيه شريفه چه تعداد عالم، فقيه و دانشمند به عالم اسلام هديه كرده است. كاركرد و تأثير فرهنگي آيه نفر بر جوامع اسلامي و به تبع آن بر جهان علمي قبل از رنسانس، بسيار وسيع بوده و به راستي شگفت انگيز است.

وظيفه فقيه صرفا روايت و نقل ساده روايات نيست، بلكه وظيفه اصلي او درك عميق از مفاهيم و متون ديني و داشتن قدرت استنباط احكام شرعي است. در غير اين صورت " انذار" محقق نمي شود. از سوي ديگر، كسي كه در علوم ديني به معاني آيات و روايات دسترسي پيدا كرد، نمي تواند آنها را كتمان كند: «انّ الذين يكتمون ما انزلنا من البينات والهدى من بعد ما بيّناه للناس فى الكتاب اولئك يلعنهم الله ويلعنهم اللاعنون ؛ آنان كه دلايل روشن و وسيله هدايتى را كه نازل كرده ايم، بعد از آن كه در كتاب بيان ساختيم، كتمان مى كنند، خدا آنان را لعنت مى كند و همه لعنت كنندگان نيز آنان را لعنت مى كنند...

سوالهایی در مورد خداوند(رویت خداوند ، عدل الهی ، ) سخن اهل ذکر در این مورد.
سوالهایی در مورد رسول اکرم صلی الله علیه و آله (عصمت) سخن اهل ذکر در این مورد.
سوالهایی درباره اهل بیت(اهل بیت چه کسانی هستند، عایشه در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله و پس از ایشان، رفتار عایشه با امیرمومنان علیه السلام ، هشدار پیامبر صلی الله علیه و آله در مورد عایشه) سخن اهل ذکر در این مورد.

سوالهایی در مورد اصحاب، (قرآن کریم و افشای برخی اصحاب ، پیامبر و کشف حقایق برخی از اصحاب ، اصحاب در قبال اوامر رسول خدا صلی الله علیه و آله قبل و پس از رحلت ، ضایع نمودن سنت پیامبر صلی الله علیه و آله، گواهی ابوذرغفاری در مورد برخی اصحاب ، گواهی تاریخ در مورد برخی اصحاب ) سخن اهل ذکر در مورد برخی اصحاب....