آموزش از طریق تئاتر

آموزش از طریق تئاتر

به کوشش: حسین فدایی حسین
ناشر: حوزه هنری
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 398
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1389 - دوره چاپ: 1

کیفیت : نو ؛ گوشه جلد رویی کتاب رد تاخوردگی مختصری دارد

مروری بر کتاب

چشم اندازی جدید به تئاتر تعلیمی و تربیتی ؛ مجموعه مقاله

کتاب آموزش از طریق تئاتر در چهار بخش و پانزده فصل به بیان مطالب مشروحی در باب تئاتر در تعلیم و تربیت می پردازد. شناخت تئاتر تعلیمی و تربیتی ، مسیر کار ، چشم انداز جهانی و همچنین تئاتر تعلیمی در دهه ی 1990 و پس از آن از بخش های چهارگانه کتاب حاضر می باشد. تونی جکسون در مقدمه خود در ابتدای کتاب ، تئاتر در تعلیم و تربیت را به گونه ای از تئاتر مرتبط می داند که به طور قطع نشانگر یکی از مهم ترین پیشرفت های این هنر در نیمه ی دوم قرن اخیر محسوب می شود.

از نظر جکسون تئاتر تعلیمی و تربیتی بعنوان یک جنبش قابل تعریف ، در اواسط دهه ی 1980 در بریتانیا و در پاسخ مستقیم به نیازی که در مدارس و مراکز آموزشی به تئاتر احساس می شد ، آغاز شد. از نظر وی هدف تئاتر تعلیمی و تربیتی ، ایجاد تجربه ای جذاب ، شوق انگیز و موثر برای کودکان و نوجوانان ، پیرامون موضوعی مشخص (عموماً آموزشی و تربیتی) در داخل و یا خارج از محیط مدرسه است. موضوعاتی همچون محیط زیست ، نژادپرستی ، تاریخ محلی و منطقه ای ، یادگیری زبان ، علوم و بهداشت (سلامت) بیش از هر چیز در قالب نمایشی مورد استفاده قرار گرفته است.

تئاتر تعلیمی به چه معناست؟ تئاتر تعلیمی و حوزه های کاری مرتبط با آن ، اهداف کلی کتاب ؛ محتوا و روش دست یابی به اطلاعات در ادامه مقدمه نخست کتاب حاضر به قلم تونی جکسون مورد بررسی قرار می گیرد.

آموزش یا تئاتر (شکل گیری تئاتر تعلیمی در بریتانیا) به قلم تونی جکسون ، درام در آموزش و تئاتر تعلیمی به قلم گوین بولتون مباحث فصول اول و دوم بخش شناخت تئاتر تعلیمی و تربیتی کتاب حاضر می باشد . بخش دوم کتاب آموزش از طریق تئاتر با عنوان مسیرکار با ترجمه فاطمه حسینی عناوینی همچون طراحی و برنامه ریزی تئاتر تعلیمی ، نمایشنامه نویسی برای تئاتر تعلیمی ، بازیگر تئاتر تعلیمی و همچنین تئاتر تعلیمی و مشارکت مخاطب را مورد کنکاش نظر قرار می دهد .

در فصل ششم با عنوان تئاتر تعلیمی و مشارکت مخاطب به قلم کریس واین ، نویسنده به این مهم اشاره می کند که یک مشخصه کلیدی تئاتر تعلیمی صریح بودن و مشخص بودن هدف آموزشی و دیگر مشخصه رسمی و متمایز آن ، کاربرد مشارکت فعالانه مخاطب است . از نظر کریس واین در این مقاله در همه استراتژی های آموزشی و انواع فرم های تئاتر ، اصل عملکرد بر پایه دو ایده است ؛ اول اینکه رفتار انسان سرچشمه گرفته از فعالیت های اجتماعی او است . بنابراین همیشه ثابت نیست و می تواند تغییر کند . دوم اینکه مخاطب بعنوان عامل بالقوه تغییر باید در روند و یادگیری شرکت کننده ای فعال باشد .

بادبادک ها و کلاغها ( تئاتر تعلیمی در استرالیا ) نوشته جان اتول و پنی باندی ، موسسات یا مراکز جایگزین ؟ ( دو مدل کانادایی ) به قلم ویان فیرهد ، رونمایی از بالماسکه ( ظرفیت تئاتر تعلیمی در نیجریه ) به قلم جومای ایو و توندا لاکوجو ، تئاتر تعلیمی در اسکاندیناوی به قلم تاو ایلساس و تورن کثولنر و همچنین گروه هنرهای خلاق در ایالات متحده به قلم مارک ریارد و گوندولن هاردویک عناوین بخش سوم کتاب حاضر را در فصول هفتم تا یازدهم به خود اختصاص می دهند . فصل دهم این بخش به مبحث مهم چالش های آینده تئاتر تعلیمی اشاره می کند و اینکه مهم ترین چالش پیش روی تئاتر تعلیمی در حال حاضر آموزش بازیگران و عامه ی مردم در خصوص ماهیت این گونه نمایشی ، براساس نظریه های ارائه شده و فعالیت های انجام گرفته است ؛ و اینکه اساساً تئاتر تعلیمی چیست و چه باید باشد .

از نظر نویسنده این مقاله این امر علاقه ی تئاتر به نظرات و تئوری های آموزشی و یادگیری را فرض می شمارد که آیا چنین علاقه ای وجود دارد ؟ پاسخ نویسنده به این سوال مثبت است و اینکه اختلاف سنتی بین حرفه ای های تئاتر و مربیان تئاتر ، هرچند به کندی اما یقیناً به دلیل تلاش های صورت گرفته توسط فعالان عرصه تئاتر و دانشگاه ، در حال محو شدن است . متخصصان تئاتر با دانش هنری و عملی از تئاتر ، با معلمان کار کرده اند تا کارگا ه ها و دروس مناسب ر ا برای آنان درباره روش تئاتر در کلاس درس گسترش دهند .

از سوی دیگر با بازیگران با احترام به حرفه تخصص و هنر آنها رفتار می شد که برخی از پیش داوری های آنان علیه معلمان ، بدین ترتیب رفع شده است .

تئاتر در آموزش بهداشت ؛ نوشته استیو بال ، کوشش برای دوست داشتن تئاتر تعلیمی ( آیا تئاتر تعلیمی پابرجا می ماند؟) نوشته لاول سوارتزل ، ارزشیابی تئاتر تعلیمی ؛ نوشته کن رابینسن ، مشارکت های نو در متون جدید ( یک دیدگاه مصرفی ) ؛ نوشته جف ریدمن فصل های بخش چهارم کتاب حاضر با عنوان تئاتر تعلیمی در دهه ی 1990 و پس از آن با ترجمه احمد کولی وندی می باشد .

در مقدمه بخش چهارم کتاب بر روی این نکته تاکید می شود که امروزه بیشتر کشورها به دلیل مسئله ی روز افزون بیماری هایی همچون ایدز بیشتر توجه خود را معطوف به آموزش های بهداشتی و سلامت نموده اند ، به گفته استیو بال سازمان های تئاتر تعلیمی نیز در طول یک دهه ی گذشته فعالیت های عمده خود را پیرامو این قبیل آموزش ها انجام داده است که ممکن است در نگاه اول توجه چندانی به خود جلب ننماید .

فصل چهارهم بخش چهارم به موضوع ارزشیابی تئاتر تعلیمی می پردازد و هدفمندی و عینیت گرایی بعنوان یک نوع از شیوه های ارزشیابی معرفی می کند . براساس شیوه ی عینی در برنامه های آموزشی سه مرحله ی اساسی وجود دارد . اول گروه بر سر اهداف خود به توافق می رسد . دوم بدنبال به کارگیری یک برنامه ی مناسب برای رسیدن به اهداف خود خواهد بود . در گام سوم گروه دست به ارزیابی می زند ، یعنی تلاش می کند دریابد تا چه میزان به اهداف و دورنمای مورد نظر دست یافته است .

این شیوه برای اولین بار توسط فردی به نام " رالف تایلر " طراحی شد . وی اعتقاد داشت " از آنجایی که هدف نهایی آموزش و پرورش ایجاد برخی تغییرات درالگوی رفتاری بازیگران است ، ارزشیابی آموزش در واقع بدنبال آنست تا دریابد این تغییرات در الگوی رفتاری تا چه میزان اتفاق افتاده است .