آلنده ؛ روایت یک زندگی

نویسنده: فرناندو آلگریا
مترجم: محسن اشرفی
ناشر: اطلاعات
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 388
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1374 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

مصور

در اين كتاب زندگى آلنده به صورت يك رمان عرضه مي‌‏شود و فرجام تكان‌‏دهند ه انقلاب صلح‌‏آميز شيلى بخوبی به تصویر کشیده شده است. تصويرهاى پرمايه و غبارآلود آلگريا از ميهن و مردمش، از يك‌‏سو خواننده را تأثيراتى امپرسيونيستى مي‌‏بخشد و ازسوى د گر با خود به عمق لايه‌‏هاى طبقاتى جامعه شيلى مي‌‏برد تا با دركى عميق از زندگى در اين باريكه د ورافتاده كره خاك، به همدلى با محرومان آن بازگرداند .

فرناندو آلگریا نویسنده شیلیایی خطه آمریکای لاتین که با آثاری همچون رکاباران٬ لائوتارو٬ و بهار شیلی حضور خود را در زمره نویسندگان تاریخی – سیاسی‌نویس شیلی تثبیت کرده است٬ از دوستان نزدیک سالوادور آلنده به شمار می‌رفت. او که تمام توجه‌اش به گذر رویدادها و وقایع رخ داده در تاریخ معاصر شیلی معطوف گشته بود در واپسین روزهای حیات آلنده با پذیرش درخواست او مبنی بر تألیف زندگینامه‌اش، توانست نگارنده وقایعی باشد که تاکنون در هیچ نوشته و گزارش مشابهی دیده نشده‌اند.

او روایتگر روزهای زندگی مردی بود که همگان وی را با سرسختی و مبارزات پایان‌ناپذیر و علاقه بی‌وصفش به توده مردم می‌شناختند. آلگریا به گواه خودش آلنده را همان طور که بوده معرفی کرده است و کتاب را بیوگرافی مستدل و غیرقابل تردیدی از مرد انقلابی شیلی می داند. ۶۵ سال زندگی سالوادور آلنده مصادف با چند ده سال خونریزی و وحشت بود که بستر غم‌باری برای روایت رمان آلگریا فراهم آورده است. در این کتاب می‌خوانیم که چگونه آلنده به یاری طبقات متوسط و کارگر شیلی شتافت و به آنها کمک کرد تا به درجاتی از قدرت سیاسی و مالی دست یابند. او راهی را پیش روی ملل آمریکای لاتین قرار داد که به سوی رهایی از بی‌عدالتی ساخته شده بود.

شیوه ای که آلگریا در نگارش کتاب «آلنده : روایت یک زندگی» در پیش گرفته است، مبتنی بر در هم آمیزی تاریخ و روایات داستان سرایانه است که به طرز معجزه آسایی به یک معجون کم نظیر از شیوه رمان نویسی بدل گشته است. آلگریا در باب چگونگی این روایت ذکر می کند که : «قلم زدن در مورد یک دوست شخصی که به چهره ای تاریخی تبدیل شده ، مرا به فراسوی حوادث و رخدادهای ساده و معمول کشاند. حرف هایی است که شاید تا به حال گفته نشده اند و من می توانم انها را بگویم.

رویداد هایی بوده اند که من می دانم چطور اتفاق افتاده اند. همه اینها باعث شده اند که انجام این امر نه فقط یک گزارشگر را بلکه یک رمان نویس را برای آشکار سازی به یاری طلبد.» به نظر عده ای، هر چند ممکن است یک رمان در بیان جزییات تاریخ ناکامل و ناقص قلمداد شود٬ اما از سویی به همان اندازه در بیان انگیزه های درونی و احساسات و عواطف شخصیت ها و حوادث اش قابل تر است و این همان عاملی است که رمان آلگریا را به یک اثر درخشان در توصیف زمانه ی سالوادور آلنده تبدیل کرده است.

به تعبیر فردریک.م.نان٬ آلگریا با کتابش ما را به جایی می برد که در آن داستان و تاریخ در هم تنیده می شوند٬ از هم دور می شوند و دوباره در کنار یکدیگر قرار می گیرند و به زمانی می روند که در آن رمان جدید به عنوان بزرگترین جنبش ادبی آمریکای لاتین٬ از دوران مدرنیسم به این سو ظهور می کند. در این کتاب زندگی آلنده به صورت یک رمان عرضه می شود که آلگریا در آن بدون هیچ گونه قضاوت مشخص و یا جهت داری به ادای دین خود در نشان دادن چهره واقعی سالوادور آلنده٬ مرد خستگی ناپذیر سرزمین شیلی می پردازد. نثر ساده و دلچسبی که در بطن کتاب جاری ست به مدد برگردان صادقانه محسن شرفی٬ کتاب را به جرگه نوشته هایی وارد می کند که برای هر خواننده ای فارغ از علاقه اش به تاریخ آمریکای لاتین و تحولاتش٬ جذاب است.

کتاب ، از دو بخش اصلی تشکیل شده است که در قسمت اول زندگانی آلنده را از بدو تولد تا دوران میان سالی نشان می دهد. تحولات و وقایع شیلی در این برهه به دقت و تفضیل ذکر شده اند. در این بخش آلنده را در دورانی که هنوز به طور کامل در صحنه سیاسی شیلی خود را به عنوان یک مهره قدرتمند و تأثیر گذار تثبیت نکرده بود، می بینیم و می خوانیم که چگونه در حالی که نظاره گر فقر و فلاکت مردمانش بود به رشد سیاسی برخاسته از نیاز برای کمک به ملتش مشغول می شود.

در این مقطع می خوانیم که چگونه آلنده در دانشکده پزشکی که سیاسی ترین و روشن ترین دانشکده کشور بود وارد شد و چه مسیری را طی کرد که از درمان و طبابت به سوی خیزش های سیاسی تغییر جهت داد. او در کتاب در باب ارزیابی آن دوران می گوید : «من غالب اوقات در حال رفت و آمد در محلات فقیرنشین و روستاها بودم٬ زیرا که علاقه داشتم مانند پدربزرگم درس پزشکی را به خاطر خدمت به کارگران و نیازمندان به پایان برسانم.» سالوادور از طریق آگاهی خویش درباره نابرابری طبقاتی از نوع شیلیایی٬ که هر انسانی را در نمود سانتیاگویی به خشم می آورد٬ به جنبش انقلابی دانشجویان پیوست.

در بخش دوم کتاب می خوانیم که چگونه آلنده پس از اینکه به یک چهره شناخته شده در بازی سیاسی شیلی مبدل گشت برای رسیدن به قدرت سیاسی تلاش کرد و در این راه چه مصایب و موانعی بر سر راهش گذاشته شد. قسمت دیگری از بخش دوم به دوره ریاست جمهوری آلنده می پردازد که متلاطم ترین روزهای عمر آلنده بودند٬ روزهایی که با انواع و اقسام خرابکاری ها و تهاجم ها سپری شد و با سلسله حوادث هماهنگ شده ای مسیر حکومت ناپایدارش را به سوی کودتای تلخ پینوشه پیش برد. قسمت های اعظمی از بخش دوم کتاب به توصیف چگونگی روانه شدن حکومت آلنده به سوی آن واقعه یاد شده می پردازد و آلگریا در واپسین صفحات کتاب قدرت خود را با نگارش لحظه به لحظه مبارزات آلنده در کاخ ریاست جمهوری و مقاومت و پایداری ستودنی اش تا آخرین دم٬ به رخ خواننده می کشد.