آزادی مجسمه + در کشور شوراها ؛ دو کتاب در یک مجلد

آزادی مجسمه + در کشور شوراها

نویسنده: محمدعلی اسلامی ندوشن
ناشر: توس 
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 210 + 350 
اندازه کتاب: رقعی گالینگور - سال انتشار: 1356 - دوره چاپ: 2 _ 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو  _ نو ؛ با گالینگور صحافی شده ؛ کنار جلد سائیدگی دارد

مروری بر کتاب

در کشور شوراها

مصور 

یادداشت های سفر اتحاد جماهیر شوروی

سفر به‌ روسیه‌، ازبکستان‌، تاجیکستان‌

دکتر اسلامی در این کتاب با نثری زیبا و عمیق به بررسی تضادهای فرهنگی قبل و بعد از انقلاب اکتبر روسیه پرداخته است. این کتاب به دور از غلوی نوشته ای فاخر در ادبیات فارسی محسوب می شود.دکتر محمد علی اسلامی ندوشن سفرنامه خود این گونه آغاز می کند:
سفر به‌ اتّحاد جماهیر شوروی‌ بر اثر دعوتی‌ بود که‌ از جانب‌ « مؤسسه ایراشناسی‌ آکادمی‌ علوم‌ شوروی‌» صورت‌ گرفت‌.در پائیز 1352 طی یک‌ ماه‌ از شهرهای‌ مسکو و لنین‌ گراد (پطرزبورگ‌)، و سپس‌ در شرق‌ از دوشنبه‌ (مرکز تاجیکستان‌) و تاشکند و سمرقند و بخارا در ازبکستان‌، دیدن‌ کردم‌. دوست‌ و دشمن‌ درباره شوروی‌ زیاد حرف‌ زده‌اند، ولی‌ من‌ در این‌ کتاب‌ کوشیده‌ام‌ که‌ نه‌ این‌ باشم‌ و نه‌ آن‌. حالتی‌ برتر از دوستی‌ و دشمنی‌ هست‌ و آن‌ بینش‌ به‌ انصاف‌ است‌.

«همین‌ طرح‌ بیطرفانه‌ موضوع‌ موجب‌ گشت‌ که‌ هواداران‌ و مخالفان‌ شوروی‌، هر دو از این‌ کتاب‌ ناخشنود شوند. گروهی‌ برای‌ آنکه‌ از آن‌ انتقاد کرده‌ بودم‌، و گروه‌ دیگر برای‌ آنکه‌ بقدر دلخواه‌ آنان‌ از آن‌ انتقاد نکرده‌ بودم‌.» «نخستین‌ مشکل‌ آن‌ است‌ که‌ زندگی‌ روحی‌ مردم‌ وابسته‌ به‌ دستگاه‌ عظیم‌ دولت‌ گردیده‌ و این‌ دستگاه‌ که‌ قدرت‌ بلامعارض‌ است‌، به‌ علت‌ همین‌ بلامعارض‌ بودن‌ به‌ صورت‌ کانون‌ منحصر مجذوبیت‌ و مرعوبیت‌ درآمده‌ است‌. ...

برای‌ آنکه‌ هر کس‌ هرچه‌ بخواهد باید از او بخواهد، و او آن‌ را نمی‌دهد مگر آنکه‌ خواهنده‌ را در قالب‌ دلخواه‌ خود بگنجاند. در نتیجه‌ کسانی‌ که‌ به‌ او روی‌ می‌برند، باید ناگزیر از استقلال‌ فکر و ابتکار و سرزندگی‌ خود چشم‌ بپوشند.» ...اگر قرار باشد که‌ سوسیالیسم‌ نیز کم‌ و بیش‌ با همان‌ شیوه‌های‌ دنیای‌ کهنه‌ و شکست‌ خورده‌ راه‌ بسپرد، تنها رنگ‌ حکومت‌ تغییر کرده‌ و حال‌ آنکه‌ آنچه‌ دنیا تشنه‌ آن‌ بوده‌است‌، جامعه‌ متفاوت‌ است‌، نه‌ حکومت‌ متفاوت‌...

آزادی مجسمه

سلسله مقاله های فوق پس از نخستین سفر به آمریکا که در تابستان ۱۹۶۷(۱۳۴۶)به دعوت دانشگاه هاروارد صورت گرفت نوشته شد و در همان سال بتدریج در مجله (یغما) انتشار یافت.بعد از آن‌ سفرهای‌ دیگری‌ پیش‌ آمد و یادداشت‌های‌ دیگر اضافه‌ گردید.نخستین چاپ آن به صورت کتاب در سال ۱۳۵۵ از جانب انتشارات توس و آخرین چاپ در سال از جانب انتشارات یزدان انجام گرفت.

«آزادی‌ مجسمه‌» (كه‌ برگردان‌ مجسمة‌ آزادی‌ است‌، یعنی‌ آزادی‌ جامد و بی‌روح‌) زمانی‌ انتشار یافت‌ كه‌ حكومت‌ ایران‌ با امریكا جان‌ در یك‌ قالب‌ بود، و نشر آن‌ موجب‌ گلة‌ سفارت‌ امریكا در تهران‌ هم‌ گردید. در آن‌ زمان‌ انتقاد از سیاست‌ و روش‌ ایالات‌ متحده‌ بسیار دور از احتیاط‌ می‌نمود، ولی‌ رفتار و شیوه‌ای‌ كه‌ مرتكب‌ آنهمه‌ اشتباه‌ گشت‌ - كه‌ می‌بایست‌ سالها بعد، منجر به‌ خشم‌ مردم‌ و اشغال‌ سفارت‌ گردد- در برابرش‌ سكوت‌ جایز نبود.

- «تمدن‌ به‌ سبك‌ آمریكائی‌ در كار آن‌ است‌ كه‌ بر بیش‌ از نیمی‌ از جهان‌ تأثیر بنهد، و این‌ عارضة‌ امریكازدگی‌، در بعضی‌ كشورها بیشتر و در بعضی‌ كمتر است‌؛ ولی‌ در هر حال‌ هست‌ و مایة‌ نگرانی‌ است‌، زیرا امریكا نمونة‌ خوبی‌ از خوشبختی‌ را به‌ جهان‌ عرضه‌ نكرده‌ است‌.»

- «یادآوریش‌ زائد است‌ كه‌ آنچه‌ نوشته‌ام‌، ناشی‌ از كمبود حسن‌ نظر نسبت‌ به‌ این‌ كشور بزرگ‌ نیست‌. برای‌ مردم‌ امریكا و آزادی‌پسندی‌ و نیرو و تحركی‌ كه‌ دارند، احساس‌ تحسین‌ داشته‌ام‌؛ منتها آنگونه‌ كه‌ بسیاری‌ از افراد دریافته‌تر از من‌ نیز دریافته‌اند، چنین‌ می‌بینم‌ كه‌ نیاز به‌ آزادی‌ در این‌ كشور بیشتر در سطح‌ و در جهت‌ گرایش‌ هائی‌ جریان‌ می‌یابد كه‌ «ابزار و مصرف‌» باید فرونشانندة‌ آن‌ بشود، درحالی‌ كه‌ آزادی‌ بدون‌ آزادگی‌ و غنای‌ مادی‌، بدون‌ غنای‌ درونی‌، برخلاف‌ سیری‌ است‌ كه‌ بتواند مورد ارضاء بشر باشد.»