آخرین نبرد و مرگ رستم 

نویسنده: داریوش آریا
ناشر: حافظ نوین
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 290
اندازه کتاب: وزیری سلفون  - سال انتشار: 1371 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

دورۀ پهلوانی شاهنامه با مرگ رستم و سلطنت بهمن، پسر اسفندیار، پایان می یابد. دوران زندگی رستم درخشان ترین داستان های پهلوانی را در شاهنامه شامل می شود و دارای نمونه های اشعار بدیع است و همۀ این داستان های جذاب به یمن حضور رستم است. از جذابیت این داستان ها همان بس که از گذشته نقل محافل نقالی و شاهنامه خوانی بوده اند.

رستم، بزرگ ترین پهلوان ایران زمین و ملقب به جهان پهلوان، قهرمان نبردهای ایرانیان و پیروزی آنها بر توران است . او در طول زندگی بر همه چیز پیروز است و فقط مرگ است که در پایان بر او پیروز می گردد. او در شاهنامه استثناست و عمری طولانی دارد و هم زمان با بسیاری از شاهان در شاهنامه زندگی کرده است. هیچ پادشاهی به اندازۀ او نمی زید و گویی فردوسی نیز بر این طول عمر تأکید می ورزد. با مرگ رستم ناامیدی بر خواننده مستولی می گردد چون او آرزوهای ایرانیان را جامع عمل می پوشاند و مرگ او سوگی عظیم به شمار می رود.

در همین راستا فردوسی نه تنها از برخی متون باستانی در نگارش شاهنامه بهره می جسته بلکه تحت تأثیر عقاید و باورهای دین بهی نیز قرار داشته است و ضمن سرودن حماسه ها و اساطیر باستانی، این باورها را نیز مد نظر قرار داده است. ایران در اساطیر ایرانی مرکز جهان اهوراداده است و از همین روی مشی و مشیانه، فرزندان کیومرت، وجفت فرزندان اول و بزرگشان نیز در این سرزمین سکنی می گزینند. پس اهمیت این سرزمین به عنوان مرکز جهان انکارناپذیر است.

تا کنون پژوهش های بسیار دربارۀ این که رستم چگونه می میرد انجام گرفته است ولی چرایی مرگ رستم که در کابل می میرد کمتر مود عنایت بوده است. در این مقاله، ابتدا انواع روایات و تفسیرهای مربوط به مرگ رستم آورده می شود و در پایان نگارنده به این می پردازد که چرا رستم در کابل می میرد.

زال کنيزي رامشگر داشت . او روزي پسري زاد که در زيبايي با ماه برابري مي کرد . ولي متأسفانه طالع خوبي نداشت به طوري که طالع بينان گفتند که اين پسر خاندان سام را تباه خواهد کرد.  اين مسئله زال را بسيار آزرده خاطر کرد . او نام پسر را شغاد گذاشت.

سال ها گذشت و شغاد از سوي زال نزد شاه کابل رفت . او به شغاد علاقه مند شد و مال هاي بسياري را به وي سپرد . اين گونه بود که رستم هر سال يک پوست چرم گاو زرين از شاه کابل به عنوان ماليات مي گرفت . شاه کابل به اميد راحتي از اين ماليات شغاد را پناه داد ولي لين طور نشد . او اين مسئله را با شغاد در ميان گذاشت شغاد از برادر رنجيده شد,  پس با هم حيله اي ريختند تا رستم را از بين ببرند.  و آن اين بود که شاه کابل مهماني اي ترتيب دهد و در وسط آن بساط مي و شراب را پهن کند و به هواي مستي بر شغاد بياشفد و او از خشم شاه نزد رستم برود و او را به جنگ با او تحريک کند.