آیین زروانی

نویسنده: مسعود جلالی مقدم
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 350
اندازه کتاب: وزیری گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1384 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

 آیین زروانی آیینی باستانی است که از استوره شگفتی به نام زروان ایزد زمان بیکرانه ، بی آغاز و بی انجام حکایت دارد که در طول تاریخ  وارد حوزه الاهیات و منطق و کلام و فلسفه شده است. به عقیده هاشم رضی این نحله ویژه مغان مادی است که توسط آنها وارد آیین زرتشت شده است. 

در این کتاب اندیشه‌ی زروانی (زمان لایتناهی) و بنیان‌های فلسفی و عرفانی آن در آیین زرتشتی بررسی شده است. در آغاز، ماخذ کتاب معرفی شده سپس خاستگاه تاریخی این اندیشه شناسایی و جنبه‌های مختلف آن بررسی گردیده است . آئین زروانی در دوران اشکانی نفوذ داشته و ظاهرا در عصر ساسانی نیز این آئین در حوزه های فکری مزدائی از قدرت قابل توجهی برخوردار بوده است. این مکتب اگر چه ریشه ای کهن دارد، اما بلوغ فکری و فلسفی آن در دوران ساسانی بود و به تدریج خاموش شد...

...بنابر شواهد موجود، لااقل در اواخر دوران هخامنشی گروهی وجود داشت که منشا اصلین را دهر با زمان لایتناهی (زروان) می‌پنداشت. معلوم است که مکتب طرفداران زمان به تدریج رشد کرد و اینان با جذب نظر بعضی گروه‌های مخالف در درون مکتب خود (از جمله با وحدت بخشیدن به مکان و زمان، ضمن حفظ اصالت زمان) نظریه‌ی واحد و مقبولی پدید آوردند. به این ترتیب زروان یا زمان پاسخ مطلوب ذهن وحدت‌طلب ایرانیان شده و با آن مکتب بسیاری از مشکلات فکری ایشان برطرف گردید.

زمانی که ایشان مبدا کل وجود انگاشتند زمان بیکران بود، دهر، جاودانگی، یا سرمدیتی که با قدمت خود مقدم بر کل موجودات می‌شود، در عین این که هرشی هرامری را دربرمی‌گیرد. در این مکتب، زمان حقیقت وجود گرفته شد، زمان بی‌کرانه حقیقت وجود لایتناهی و زمان کرانمند حقیقت موجودات محدود و فانی و همو است که تقدیر وجود موجودات را تعیین می‌کند...

مسعود جلالي مقدم در سال 1330 در تهران متولد شد در رشته فلسفه و اديان و عرفان از دانشگاه تهران دانشنامه كارشناسي و كارشناسي ارشد گرفت. وي دكتري خود را در رشته اديان و عرفان تطبيقي از دانشگاه تهران اخذ نمود.پژوهش ها و تأليف ها و ترجمه هاي او همه در زمينه اديان است.

در ميان آثار او مي توان به كتابهاي آئين زرواني، تنها بازماندگان خوارج، درآمدي بر جامعه شناسي دين، آراي جامعه شناسان بزرگ دين، سه گام كيهاني و...  همچنين دهها مقاله در نشريه هاي علمي- پژوهشي معتبر، اشاره كرد. در کتاب حاضر، ریشه های این آیین، شکل گیری و گسترش آن و اصول و پایه هایش مورد بررسی قرار گرفته است.

فهرست

جستجوی ریشه های بیگانه
جستجوی ریشه های کهن
ریشه های اوستایی
عصر هخامنشی و اشکانی: دوران ظهور و گسترش
عصر ساسانی: دوران پختگی و بلوغ
پس از اسلام: زوال تدریجی تا نابودی نهایی
خاستگاه دوبن
ماهیت دوبن
زروان و تشخص او
ایجاد گیهان
مکان، آسمان، جهان مادی
ساختار و کارکرد جهان علوی
انسان، زروان و سرنوشت
فرجام حیات آدمی
راه های زروانی
دو ماخذ فارسی
و...